O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis


Iqtisodiy-matematik modellarni qo„llash



Download 2,01 Mb.
Pdf ko'rish
bet83/85
Sana30.12.2021
Hajmi2,01 Mb.
#88707
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   85
Bog'liq
maxsus fanlarni oqitish metodikasi

 

Iqtisodiy-matematik modellarni qo„llash 

 

Oddiy  matematikaning  hisoblash  va  o‗lchash  maqsadlarida  ishlatilishini 

hisobga olmasak, unda matematika iqtisodda iqtisodiy-matematik modellar (IMM) 

qurish uchun ishlatiladi deb aytish mumkin. 

Iqtisodiy-matematik  modellar  bu  matematik  usullar  yordamida  xo‗jalik 

sub‘ektlarining  o‗zaro  bog‗lanishlari  va  jarayonlarini  yoritib  berish  demakdir.  Ular 

optimal rejalashtirish, matritsa va iqtisodiy-statistika modellariga farqlanadilar. Matritsa 

modellari  ishlab  chiqarishni  rejalashtirish  va  tahlil  qilish  hamda  material  ishlab 

chiqarishning har xil darajalarida mahsulot  taqsimlanishi (alohida korxonalardan butun 

tarmoqqacha) uchun zarur. Optimal rejalashtirish modellari reja tuzish uchun zarur, bu 

reja minimal harajatlar bilan berilgan ishlab chiqarish natijasiga erishishni yoki mavjud 

resurslar hajmi bilan maksimal samaradorlikka erishishni ta‘minlashda zarur. Iqtisodiy-

statistik  modellar  iqtisodiy  ko‗rsatkichlarning  o‗zaro  bog‗liqligini,  aloqalarini, 

tafsivini ifodalaydi.  

Model  deb  ob‘ektiv  jarayon  yoki  hodisaning  eng  muhim  tomonlarini 

ko‗rsatib  beruvchi  real  yoki  tacavvur  qilish  konstruksiyasiga  aytiladi.  Model  bu 

shunday ob‘ektki, u o‗rganilayotgan ob‘ektning o‗rnini bosa oladi va shu bilan uni 

o‗rganishni osonlashtiradi. 

Modellar  asosan  ikki  guruhga  ajratiladi  –  moddiy  (ishlab  to‗rgan 

gidroqurilmaning  maketi  va  boshqalar)  va  xayoliy.  Iqtisodiy  tadqiqotlarda  asosan 

iqtisodiy-    matematik  modellar  (IMM)  deb  ataluvchi  xayoliy  matematik 

modellardan foydalaniladi. 

Iqtisodiy  faoliyatning  barcha  sohasini  qamrab  oluvchi,  uning  tahlilini 

ta‘minlovchi va ssenariy modelni tadqiqot qiladigan, shuningdek strategiyani qisqa 

va  uzoq  muddatga  mo‗ljallangan  ssenariy  variantini  bashoratlash  ko‗pgina 

mamlakatlarda  makroiqtisodiy  siyosatning  eng  muhim  vazifalaridan  biri 

hisoblanadi. 

 Hozirgi  vaqtda  jamiyat  turmushining  har  bir  sohasi  kelajakni  anglab 

yetishda  bashorat  vositasiga  tayanib  ish  ko‗radi.  Xususan  jamiyatni  ijtimoiy-

iqtisodiy  rivojlanishi  prognozlari  iqtisodiy  siyosatni  asosiy  yo‗nalishini  asoslab 

berish,  qabul  qilingan  qarorlarni  oqibatlarini  ko‗ra  olish  shular  jumlasidandir. 

Ijtimoiy-iqtisodiy  bashoratlash  jamiyat  rivojlanishini  strategiya  va  taktikasini 

shakllanishini hal qiluvchi ilmiy omillaridan biri hisoblanadi. 

   



65 

 


Download 2,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   85




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish