O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Kurash choralari. 1.Zararkunanda rivojlanishi uchun qulay sharoitlarni inkor etadigan barcha usullarni (agrotexnik, fizik-mexanik) ishlatish. 2.Mavsum mobaynida meva bergan daraxtlarga mahsus zaharlangan «aldamchi belbog’» boylab qo’yish.

Anor mevaxo’ri – Euzophera punicaella Mooze. (Lepidoptera, Tortricidae oilasi) – O’zbekistonning ko’pgina xududlarida anorning ashaddiy zararkunandasiga aylandi. Anor mevaxo’ri yetuk qurt hamda g’umbak shaklida asosan daraxt ostiga to’kilgan mevalar ichida va po’stida, hamda daraxtning pana joylarida, hascho’plarning ostida qishlab qoladi. 2005-nchi yil kuzatuvlarimizga ko’ra, bu hasharotning qishlab chiqqan qurtlari aprelning III-nchi - mayning I-nchi 10-kunligida g’umbakka aylana boshlagan. Qish-lab chiqqan g’umbaklari esa – aprelning III-nchi 10 kunligida kapalakka aylanib, mayning I-nchi 10 kunligida tuhum qo’yishga kirishgan. G’umbaklik davri yoz kunlari 10-12 kunda tugaydi. Kapalaklari odatda kechasi uchadi; meva kosachalari-ga bittadan tuhum qo’yadi. Yozgi avlodlarida – meva yorig’lari-ga ham tuhum qo’yib ketishi mumkin. Hammasi bo’lib, 1 zot 90-100 ta tuhum qo’yishi mumkin. Yana 5-7 kundan keyin tuxumdan ochib chiqqan qurt meva kosasi, yoki yoriqlar orqali anor mevasining ichiga kirib uni shikastlay boshlaydi. Qurtlar anor donalari hamda donalar oralaridagi parda to’siqlari bilan oziqlanadi. Har 1 meva ichida 3-4, hatto 10 tagacha qurt borligini kuzatish mumkin. Zararlangan anor mevasi odatda gul kosasi atrofidan boshlab chiriy boshlaydi, yorilib to’kilib tushishi mumkin Anor mevaxo’rining zarari (o’z nomi bilan) anor daraxtining meva nishonalariga tegadi (gul, shona va mevaning mavsum mobaynida o’sib-rivojlanish davrida). Shikastlab, hamda ikkilamchi mikrooorganizmlar faoliyati oqibatida chirib, yorilib, to’kilib yaramas holiga olib kelishidan iborat. Buning natijasida daraxt va bog’ hosildorligi kamayib, qolgan mevani esa sifati pasayishiga olib keladi. Himoya qilinmagan anor daraxti (2005-2006-nchi yil kuzatuvlarimizdan) hosilning 25,2% dan (Izboskan tumani), 77,5% gacha qismini yo’qotishi mumkin.