O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

 
 
Gid o‘z faoliyatini yuritishda quyidagi huquqlarga ega: 

 
o‘zining  faoliyatiga  bog‘liq  bo‘lgan  turfirma  rahbarining  qarorlari 
loyihasi bilan tanishish; 

  lavozim  yo‘riqnomasida  ko‘rsatilgan  majburiyatlar  bilan  bog‘liq, 
faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha takliflarni rahbariyatga taqdim etish; 

  lavozim  majburiyatlarini  bajarish  uchun  zaruriy  bo‘lgan  ma’lumot  va 
hujjatlarni mutaxassislardan, rahbarlardan olish; 

  unga  yuklatilgan  majburiyatlarni  bajarish  (hal  etishda)  turfirmaning 
boshqa bo‘linmalari mutaxassislarini jalb qilish; 

  turfirma  rahbariyatidan  o‘zining  huquq  va  majburiyatlarini  bajarishda 
yordam so‘rash. 
Gidning lavozim majburiyatlariga quyidagilarni keltirish mumkin: 

  ekskursiya  xizmatini  o‘tkazish  metodikasi,  asosiy  matn,  ekskursiya 
marshrutiga muvofiq ravishda mijozlarga ekskursiya xizmatini tashkil qilish; 

  ekskursiya  ob’ektlari  haqida  ma’lumotlarni,  statistik  hujjatlarni,  arxiv 
hujjatlari va boshqa hujjat ma’lumotlarini yig‘ish va o‘rganish; 

  ekskursiya  xizmatining  individual  matnini,  ommaviy  chiqishlar  matnini 
tayyorlash; 

  mijozlarning  segmentiga  qarab  yangi  mavzudagi  ekskursiya  xizmatini 
tayyorlashda qatnashish; 

 
o‘z  ustida  ishlash,  uslubiy  to‘garaklar  seminarida,  gidlarning  ijodiy 
yig‘ilishlarida, konferensiyalarda ishtirok etish; 

  turistlarning  tashrif  joyi  va  kelish  vaqti  to‘g‘risida  ma’lumotni  olish, 
ularni  kutib olishni tashkil etish, turistlarning tarkibiga aniqlik kiritish; 

---

264 
 

  ekskursiya  ob’ektlarini  ko‘rsatishda  xavfsizlik  qoidalariga  rioya  qilish 
bo‘yicha ekskursantlarga yo‘riqnoma o‘tkazish; 

  ekskursiya xizmati yo‘llanmalari va boshqa hujjatlarini to‘ldirish; 

  turistlar(ekskursantlar)  betob  bo‘lib qolganida,  jarohat  olganida  birinchi 
tibbiy  yordamni  ko‘rsatish  va  zarur  bo‘lganda  «tez  tibbiy  yordam»ni, 
qutqaruvchilarni chaqirish; 

  favqulodda  vaziyatlarda  turistlar  (ekskursantlar)  harakatini  yo‘naltirish 
va kerakli organlarni xabardor qilish; 

  hisobotlarni o‘z vaqtida topshirish. 
 Gid quyidagi vaziyatlarda javobgarlikka tortiladi:  

 
O‘zbekiston  Respublikasining  amaldagi  mehnat  qonunchiligi  doirasida 
lavozim yo‘riqnomasida nazarda tutilgan lavozim majburiyatlarini bajarmaganida;  

 
O‘zbekiston  Respublikasining  amaldagi  ma’muriy,  jinoiy  va  fuqarolik 
qonunchiligi doirasida o‘z faoliyatini yuritishda qonunbuzarlikka yo‘l qo‘yganida; 

 
O‘zbekiston  Respublikasining  amaldagi  moddiy  zarar  ko‘rsatilsa, 
fuqarolik va jinoiy, mehnat qonunchiligi  doirasida moddiy zarar yetkazganida. 
Demak,  yuqoridagilardan  kelib  chiqib  shunday  xulosa  qilish  mumkinki, 
ekskursiya  xizmati  jarayonida  turistlar,  ekskursantlarning  xavfsizligi  to‘liq 
ta’minlanishi  uchun  ham  turist(ekskursant)  va  gid  ham  o‘z  huquq  va 
majburiyatlarini yaxshi bilishi, tushunishi kerak bo‘ladi.