O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Boshqarishning tashkiliy - ma’muriy usullari
            Boshqarishning bu usuli ikki qismdan iborat bo’lib, tashkiliy ta’sir va farmonli (ma’muriy) 
ta’sirlarni   shakllantiradi.   Tashkilotchilik   faoliyati   eng   nozik   masalalardan   bo’lib,   ishlab 
chiqarishdagi   hamma   kamchiliklar   (yo’qotishlar)   u   bilan   bog’liqdir.Tashkilotchilik   bu   ishlab 
chiqarishdagi   tozalik,   intizom   va   natijada   yaxshi   texnik-iqtisodiy   ko’rsatkichlardir.   Yaxshi 
tashkilotchilik   bu—bir   maromda   ishlaydigan   kishilarning   guruh-laridir.Tashkilotchilik   ishlab 
chiqarishning  hamma  sohalarida  o’mak  bo’lishi  kerak.Tashkilotchilik  ma’murchilik  faoliyatiga 
ham   bog’liqdir.Masalan,   buyruq.Buyruqning   ham   o’z   andozasi   bor.   Buyraqda   asosiy   narsalar 
(ashyo,   kimga   tegishligi,   bajarish   muhlati,   mablag’lar)   o’z   aksini   topishi   kerak.Buyraqda   uni 
tayyorlagan kishining, yuristning (buyraqda nomlari qayd etilgan kishilarning) vizalari (imzolari) 
bo’lishi kerak.Buyraq shoshma-shosharsizliksiz, atroflicha, savodli tayyorlanishi kerak.Buyraqda 
rahbar hammadan keyin qo’l qo’yadi.
            Buyraq — bu rahbarning yozma holdagi istagidir.Buyruqqa faqatgina birinchi rahbar qo’l 
qo’yadi.Buyruqdan   tashqari   korxonalarda   farmon   ham   mavjud   bo’lib,   ko’pincha   u   korxona 
doirasida kuchga ega bo’ladi.
             Tashkiliy   tartiblashtirishning   shakllaridan   ko’p   tarqalgani   bu   yo’riqnomalar 
(ko’rsatmalar)dir. Tashkiliy me’yorlashning asosi me’-yoriylik bo’lib, uning o’z o’lchov birliklari 
(vaqt, og’irlik, uzunlik, dona va hokazolar) dir.
             Me’yoriylik   dogma   bo’lmay   moslashuvchan   bo’lmog’i   kerak.   Nizom   -   tashkiliy 
hujjatlarning   bir   turi   bo’lib,   tuzilmaviy   bo’linmaning   vositasi,   huquq   va   majburiyatlarini 
aniqlaydi.   Mansab   (lavozim)   yo’riqnomalari   mansabdorning   huquq   va   majburiyatlarini 
aniqlaydigan tashkiliy huj-jatdir. Uslubiy ko’rsatmalar ham tashkiliy hujjatlar qatoriga kirib ish 
(hisob)   tartibini,   ish   (hisob)   uchun   kerakli   elementlarni   aniqlaydi   va   omilkor    (kompitent) 
tashkilotlar, mutaxassislar tomonidan tasdiqlanadi.