O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti


Mexnat psixologiyasi ba’zi metodlarining moxiyati



Download 2,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet703/723
Sana03.09.2021
Hajmi2,47 Mb.
#163506
1   ...   699   700   701   702   703   704   705   706   ...   723
Bog'liq
542e7b2351cd3

Mexnat psixologiyasi ba’zi metodlarining moxiyati
Kuyida   xunar-texnika   bilim   yurti   ukituvchilari   va   injener   pedagoglar   xamda   ishlab 
chikarishdagi   murabbiylar   tomonidan   kullanishi   mumkin   bulgan   ayrim   asosiy   metodlarning 
moxiyati eritiladi.  Mexnat metodi. Kandaydir kasb ixtisosning psixologik moxiyatini urganish 
uchun tekshiruvchining uzi xam bu faoliyatiga kirishib uni uzlashtiradi.  Bunda u uzining ishlab 
chikarishdagi   faoliyatini  xar kuni tegishlicha kayd etib uz ishini taxlil kiladi. mexnat metodi 
umumiy fan pedagoglari va injener pedagoglarga urganilaetgan mexnat faoliyatini shaxsan kurib 
bilish xamda,  aklli kichikrok shaxsiy tajribaga ega bulish uchun ayniksa zarur. Ishtirokli kuzatish- 
agar  oldingi metod faoliyatni urganishga muljallangan bulsa,  bu endi shuni ijro etuvchi shaxsni 
urganishga  muljallanadi. Uni goyat maxorat bilan kullaganda, kishi uzi urganish ob’ekti bulib, 
xizmat kilaetganini sezmaydi,  binobarin  u urganaetgan kishiga  mexnat kollektivining bir a’zosi 
deb karaydi. Bu ularning tabiiy bulishiga xamda, kuprok ob’ektiv ma’lumot tuplashga imkon 
beradi. 
Mexnat operatsiyalarini ob’ektiv kayd etish. Butun mexnat faoliyati psixik xolatlar aloxida 
xarakatlar priem va tadbirlar yigindisidan xosil buladi.  Tekshirishning zamonaviy texnik vositalari 
barcha   mexnat   jaraenlarini   tekshiruvchining   shaxsiy   kuzatuvlari   bilangina   emas,     balki 
urganilaetgan   xodisalarni   ob’ektiv kayd etib borish bilan urganish imkoniyatini beradi. Ishchi 
xolatini yoki yuz tasvirini suratga olish kayd etishning ana shunday   namunasidir. Etik kamera 
bilan sezdirmay suratga  olgan  ma’kul.  Mazkur yoki boshka  ob’ektni ob’ektni masalan,  ishga 
kuzataetgan kontrol asboblardan kursatganlarini,  mimika-pantomimikani, kinoga olish psixologik 
xodisani kayd etish eng yaxshi metodik preymidir. 
Kinoga olish odatdagicha,tez, tezlatish va aksincha oskin, impulsli bulishi mumkin, bu 
mexnat operatsiyasini batafsil taxlil kilish va mexnat jaraenida konuniyatlarini ani klash imkonini 
beradi. Oddiy kolyugraf   yoki nozik sotsiolografda pnevmatik yoki axborotlar elektr datchiklar 
erdamida stanok uzellaridan ayrim xarakatlarini, ishchilar  xarakatini  va  reaktsiyasini  kayd etish 
mumkin. Magnitafon ezuvi nutk,  mashinalarning soz  va  nosozligidan shovkinni, tovshlar  signali 
ratsiyasi va boshkalarni ob’ektiv kayd etish imkonini beradi. Ilgor xunar-texnika bilim yurtida 
paydo bula boshlagan stanok laboratoriyada bunday ob’ektiv kayd etishlar mexnat   jaraenlarini 
samaralirok urgatish   uchun xilma-xil mexnat operatsiyalarini urgatish imkonini beradi.Faoliyat 
ma’sumlarining   taxlili.   Usta,   kopdotsligi   maxsulidan   yaratgan   buyumlar   ma’lum   tayerlangan 
maxsulot  uning  kupolligini xam, ishga sovukkonlik bilan kora ishni xam, extietsizligi ishidagi 
xato va braklikni xam kursatadi.   Tayerlangan   buyumga   karab kishining kobiliyatini ammo 
funktsiyasizligi va mazkur ishga mutlako laekatsizligi bulishi mumkin.  
Agar buyumlarning soni va sifatini ish kunining  ayrim kismlariga kura taxlil kilinsa,ishga 
kirishini chuzilib ketganini, eng serunum davrni va yaxshi mexnat rejimi xakida xulosaga  kelishi 
mumkin.   Moloks darajasini xisobga olgan xolda vakt birligida tayerlangan   buyumlar   mikdori 
shoshilganlik yoki sustlik,   dikkatning barkarorligi,   malakaning mustaxkamligi,chandoli uzilish 
va boshka xolatlarni kursatadi. Xato xarakatlar taxlili. Xato xarakatlar taxlilining samaradorligi 
"Buzilmaydigan konuniyat kurinmasligi mumkin, ammo konunning buzilishi   uchun   namoen 
bulishiga   erdam   beradi"-   deb   ta’riflagan   konun   bilan   belgilanadi.   Misol:   normal   xolda 
kurinmaydigan   narsa   potologiyada   yaxshirok   namoen   buladi.   Xato   xarakatlar-bu   uziga   xos" 
faoliyat  patologiyasidir".  Mexnatdagi  xatolar     ularning     xarakteri  barkarorligi  va takrorlanishi 
uddalay   olmaydigan   xarakatlarni   bajarish   kobiliyatining,   yuk-yukligini,   bu   xarakatlarni   tugri 
bajarish kobiliyatining yukligini, e’tibor bulmaslikni,   sovukkonlik yoki extiejsizlikni, uz-uzini 


bush   nazorat kilganligini tez tolikish ruxsizlik yoki xoljonlik psixologik xolat va xokazolarni 
kursatdi. 
Ukuvchilar xatolarining   tekshirilishini   xisobga olish malaka, kunikma va maxoratning 
shakllanishi  jaraenini,  bu asosda  esa mashklar samaradorligini  baxolash  imkonini beradi. Xato 
xarakatlarning sabalarini aniklash va bartaraf etish xunar texnika   ta’limi metodikasini,   mexnat 
sharoiti  va  rejimini takomillashtirish,shu bilan birga, mexnat faoliyatining unumdorligi va sifatini 
oshirish imkonini yaratadi. Bu metod asha shuning uchun xam zarurki,mustaxkam malakaga ega 
bulgan tajribali ishchi faoliyat jaraenida normal   ish   sharoitida bu avtomatlashtirilgan xarakat 
kanday   amalga   oshirilaetgan   xarakat   sezmaydi,     shuning     uchun     xam     ularni   taxlil   kilish 
tushuntirish  mumkin emas,  chetdan kuzataetgan kishi esa urganilaetgan xarakatning  psixologik 
sturkturasini  topish imkoniyatiga xamisha xam ega bula vermaydi. Malakalar avtomat xarakatini 
buzish ishlaetgan va ular  xarakatini kuzataetgan kishiga sezilmagan narsalarni ochadi.

Download 2,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   699   700   701   702   703   704   705   706   ...   723




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish