O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Blokcheyn asosiy tamoyillari: 
 markazlashtirmaslik va taqsimlangan saqlash; 
 xavfsizlik va himoyalanganlik; 
 ochiqlik va oshkoralik; 
 yozib olingan o‘zgarmasligi. 
Markazsizlashtirish va taqsimlangan saqlanishi 
Odamlar  hayotining  ma’lum  bir  sohasi  bilan  bog‘liq  har 
qanday  muhim  ma’lumotlar  biron  bir  joyda  saqlanadi.  Uy  yoki 
mashina  sotib  olish,  qarz  olish,  pul  o‘tkazish  –  bu  operatsiyalar 
bo‘yicha  barcha  ma’lumotlar  qayd  qilinadi  va  markaziy  ravishda 
davlat  muassasalari  yoki  xususiy  kompaniyalarning  serverlariga 
joylashtiriladi.  Bu  ko‘pincha  suiiste’mol  qilishga  olib  keladi  - 
xohlaganda,  har  qanday  bazaga  kirish  va  unga  tuzatishlar 
kiritishmumkin. 
Blokcheyn 
texnologiyasi 
ushbu 
yondashuvni 
tubdan 
o‘zgartirmoqda.  Uning  mohiyati  shundan  iboratki,  ma’lumotlar 
bazasi  bir  joyda  saqlanmaydi,  balki  minglab,  hatto  o‘n  minglab, 
ba’zan  esa  millionlab  kompyuterlarga  tarqatiladi  (4.3.4-rasm). 
Ularning  barchasining  ishgan  chiqarish  ehtimoli  juda  kam.  Bu 
orada,  hech  bo‘lmaganda  tarmoqda  bitta  kompyuter  ishlab  tursa, 
blokcheynga asoslangan tizim mavjud bo‘ladi. 
 
 
 

---

268