O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Bloklarni shakllantirish va yopish 
4.3.6-rasmdan  ko‘rinib  turibdiki,  zanjirning  har  bir  blokida 
ma’lum  bir  kalit  mavjud.  Kalit  shifrni  ochilgunga  qadar  blok 
yopilmaydi. 
Blok  kalitining  shifrni  ochishmaynerlar  tomonidan  amalga 
oshiriladi.  Matematik  algoritmlarning  kompyuter  yechimida 
qurilgan  kriptovalyutalarni  ishlab  chiqarish  mayning  deb  ataladi. 
Va bu bilan shug‘ullanadigan shaxslarni maynerlar deb aytishadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4.3.6-rasm  
 
Kriptovalyutalarni 
ahtaradigan 
maynerlar 
ularni 
videokartalar  va  protsessorlarning  quvvatlaridan  foydalanib 
amalga oshiradilar. Ular, o‘z navbatida, hisoblash operatsiyalarini 
bajaradilar,  ularning  asosiy  maqsadi  blokka  kriptografik  imzoni 
xesh shaklida izlashdir. Uni olib topish bilanoq - blok yopiladi. Va 
mayner  buning uchun kriptovalyuta shaklida mukofot oladi. 
Mayning  -  Bitcoin  tarmog‘ida  zarur  va  muhim  jarayon 
bo‘lib, natijada quyidagi vazifalar hal qilinadi: 
1. Blokcheynga yangi tranzaksiya blokini yozish. 
2. Yangi Bitcoin tangalarini chiqarish (emissiya). 
3. Tarmoq  ishtirokchilariga  (maynerlar)  tranzaksiyalarni 
qayta ishlash va yangi blokni shakllantirish uchun mukofot. 

---

271 
4. "51% hujum" dan himoya qilish, bu pul tarmog‘ini barbod 
qilish  va  boshqarishga  ro‘xsatsiz  ochish  urinishini  iqtisodiy 
jihatdan befoyda bo‘lishini ta’minlaydi. 
5. Tarmoqdagi  blokcheyinning  ko‘plab  nusxalarini  saqlash. 
Buning  sababi  shundaki,  maynerlar  yangi  tranzaksiyalarni 
boshqarish  uchun  blokcheynning  to‘liq  (so‘nggi)  versiyasiga  ega 
bo‘lishlari kerak. 
Blokcheynning  ishlashi  va  uning  xavfsizligi  maynerlar  va 
blokcheynning  boshqa  ishtirokchilari  tomonidan  ta’minlanadi. 
Zanjirning ishini qo‘llab-quvvatlaydigan barcha ishtirokchilar bir-
biriga tengdir. Server yoki biron bir protsessing markazi yo‘q. Har 
bir blokcheyn foydalanuvchisi xavfsizlik kafolati sifatida ishlaydi. 
Blokcheyn operatsiyalarni to‘sib bo‘lmaydigan qilib qurilgan. 
Tarmoqni  markazlashtirmaslik,  turli  davlatlar  va  yuris-
diktsiyalarni  (sud  vakolatlari  doirasi)  vakolatiga  ega  bo‘lgan 
subyektlar  o‘rtasida  ma’lumotlarni  o‘zaro  kelishuv  asosida 
vositachilar yoki tartibga soluvchisiz uzatish imkonini beradi.