O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti


-mavzu: Bolalioilalaruchuntayinlanadiganijtimoiynafaqalarvaularnito’lashtartibi



Download 0,97 Mb.
bet45/47
Sana21.02.2023
Hajmi0,97 Mb.
#913504
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47
Bog'liq
1cbd23df92212c0f1fb1c1c681754105 МАЖМУА- ДАВЛАТ ПЕНСИЯ ТАЪМИНОТИ

10-mavzu: Bolalioilalaruchuntayinlanadiganijtimoiynafaqalarvaularnito’lashtartibi.
Reja:
Bolali oilalar uchun tayinlanadigan nafaqalarning turlari.
Ikki yoshgacha bolasi bo’lgan onalar uchun tayinlanadigan nafaqalar, ularning ahamiyati va murojat etish tartibi.
Ikki yoshgacha bolasi bo’lgan onalar uchun tayinlanadigan nafaqalarni hisoblash tarbi va uning mezonlari. Nafaqaning miqdori va tayinlanish davri.
Voyaga etmagan bolali oilalar uchun tayinlanadigan nafaqaning ahamiyati va unga murojat etish tartibi. Nafaqani hisoblash va tayinlash davri, miqdori. Bolali oilalar uchun tayinlanadigan nafaqalarni to’lash tartibi.
Davlatbyudjetiningaholiniijtimoiyhimoyaqilishxarajatlario’zichigaaholiuchunzarurbo’lganijtimoiyxizmatlarbaholario’rtasidagifarqniqoplashhamdabolalivakamta’minlanganoilalaruchunnafaqalartiziminiqamraboladi. O’znavbatidaushbunafaqalarquyidagilargabo’linadi:
onalaruchunbolasiikkiyoshgaetgungaqadaruniparvarishqilishnafaqasi;
voyagaetmaganbolalioilalaruchunnafaqa;
kamta’minlanganoilalaruchunnafaqa.
2013 yilning 15-fevralidaO’zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasining “Kamta’minlanganoilalargaijtimoiynafaqalarvamoddiyyordamtayinlashvato’lashtartibito’g’risidagiNizomnitasdiqlashhaqida”gi 44-sonliQaroriqabulqilinib, ungako’rafuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganlaritomonidan 14 yoshgachabolalaribo’lganoilalarganafaqa (keyingio’rinlardabolalioilalarganafaqadebataladi), bolaikkiyoshgato’lgungaqadarbolaparvarishibo’yichanafaqa (keyingio’rinlardabolaparvarishibo’yichanafaqadebataladi) vakamta’minlanganoilalargamoddiyyordam (keyingio’rinlardamoddiyyordamdebataladi) tayinlashvato’lashtartibinibelgilandi.
Bolalioilalarganafaqavamoddiyyordam 6 oymuddatga, bolaparvarishibo’yichanafaqaesa – 12 oygatayinlanadi, biroqbolaikkiyoshgato’lganoydankeyingioygao’tmasligikerak.Agartug’ilgan, farzandlikkaolinganyokivasiylikkaqabulqilinganikkivaundanortiqbolalarparvarishqilinsa, uholdabolaparvarishibo’yichanafaqakichikbolaikkiyoshgato’lgungaqadarbirbaravarmiqdordato’lanadi.
Bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamtayinlashvato’lashto’g’risidagiqarorfuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorgani – posyolka, qishloqvaovul, shuningdekshaharlarningmahallalarifuqarolaryig’ini (vakillaryig’ilishi) yokibundayqarorlarniqabulqilishuchunfuqarolaryig’initomonidanvakolatberilganKomissiya (keyingio’rinlardaKomissiyadebataladi) tomonidanqabulqilinadi.Komissiyafuqarolaryig’initomonidanfuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganihududidaistiqomatqiluvchiobro’-e’tiborlivahurmatgasazovorfuqarolarorasidansaylanadi. Komissiyagafuqarolaryig’ininingraisiboshchilikqiladi. Komissiyaa’zolari 2 yilmuddatga, fuqarolaryig’iniraisiesa – uningbutunvakolatidavrigasaylanadi. UshbuKomissiyatarkibikamida 15 kishidaniboratbo’lishikerak.Komissiyaa’zosivakolatlariningamalqilishidavridaa’zolikdanchiqqantaqdirda, fuqarolaryig’iniKomissiyaa’zolariniqaytadansaylaydi.Komissiyaqarori, uningyig’ilishidatasdiqlangantarkibningkamidauchdanikkiqismiishtiroketsaqonuniyhisoblanadi.
Bolalioilalarganafaqalar, bolaparvarishibo’yichanafaqalarvamoddiyyordamtayinlashvato’lashdafuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganlariquyidagiasosiytamoyillargaamalqilishlarikerak:
ijtimoiyadolatgaso’zsizrioyaqilish;
kengoshkoralikvaochiqliknita’minlash;
davlattomonidanqo’llab-quvvatlashsizdaromadlarinioshirishninganiqimkoniyatibo’lmaganhaqiqatdaehtiyojmandoilalarganafaqalarvamoddiyyordamberish;
nafaqalarvamoddiyyordamnimanzillitarzdatayinlashnita’minlashyo’libilanularnito’lashgaajratilganmablag’lardanmaqsadlivasamaralifoydalanish;
aholiniijtimoiymuhofazaqilishtadbirlarigaayrimoilalarvafuqarolartomonidanboqimandalikmunosabatidabo’lish, o’ziningiqtisodiyfaolligihisobigaemas, balkidavlatyordamihisobigayashashgaintilishgayo’lqo’ymaslik;
oilaa’zolariningmoddiyfarovonligi, bolalarnitarbiyalash, ularnihartomonlamajismoniy, aqliyvama’naviy-axloqiykamoltopishiuchunzarurshart-sharoitlaryaratish, ma’lumotivakasbdarajasinioshirishborasidaoilaningmas’uliyatinikuchaytirish.
Fuqarolaryig’initomonidanehtiyojmanddebe’tirofetilganoilanafaqayokimoddiyyordamningfaqatbirturiniolishhuquqigaega. Quyidagilarbolalioilalarganafaqalar, bolaparvarishibo’yichanafaqalarvamoddiyyordamto’lovlarinimablag’bilanta’minlashmanbalarihisoblanadi:
mahalliybyudjetlarmablag’lari;
byudjetdantashqarimanbalar (jamoatvaxayriyajamg’armalari, korxonalarningmablag’lari, fuqarolarningixtiyoriyxayr-ehsonlarivaboshqalar).
Bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamharbiroilaa’zosigao’rtachaoylikjamidaromadmiqdorijamidaromadaniqlanayotgandavruchunbelgilanganengkamoylikishhaqining 1,5 baravardanortiqbo’lmaganoilalargatayinlanadi.
Quyidagilarbolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamolishdaustunlikhuquqigaega:
ota-onasiningikkisinihamyo’qotgan, bolalartarbiyasibilanesaqarindoshlarshug’ullanayotganoilalar;
ota-onalardanbiriyokiharikkisihamnogironbo’lganoilalar;
14 yoshgachabo’lganikkivaundanortiqbolalarnitarbiyalayotgan, boshqaqarindoshlardanalohidayashayotganbevaayollar (bevaerlar);
nogironbolasi (bolalari) bo’lganoilalar;
bolani (bolalarni) to’liqbo’lmaganoiladatarbiyalayotganonalar (otalar). Bundabolaningamaldato’liqbo’lmaganoiladaona (ota) tomonidantarbiyalanishinifuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganibelgilaydi;
ota-onalardanbiriyokiharikkisiishsizbo’lganvaishizlovchisifatidabandlikkako’maklashishvaaholiniijtimoiymuhofazaqilishmarkazlaridahisobdaturganoilalar;
yolg’izpensionerlar.
Bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamarizaberuvchiningo’zinio’ziboshqarishorganigamurojaatqilganoyningkeyingioyidanboshlabto’lanadi.Bolaparvarishibo’yichanafaqanikelgusidahamolishgamuhtojligibo’lgantaqdirdauniolganshaxsto’lovlarningavvalgio’nikkioylikmuddatitugashidanbiroyoldin, bolaikkiyoshgato’lgungaqadarushbunafaqaniuzluksizto’lanishinidavomettirishmasalasinihaletishuchunbelgilangantartibdafuqarolaryig’inigatakroranmurojaatetishhuquqigaega.Bolalioilalarganafaqavamoddiyyordamto’lashningbelgilanganmuddatitugagandanso’ngarizaberuvchinafaqavamoddiyyordamto’lashniyangimuddatgadavomettirilishiniso’rabarizabilanmurojaatqilishhuquqigaega.Bolalioilalarganafaqavamoddiyyordamolishuchunarizaoldingidavrdatayinlangannafaqavamoddiyyordamto’lashmuddatitugayotganoydankeyingioygaberiladi. Takroriymurojaatlarniko’ribchiqishumumiybelgilangantartibdaamalgaoshiriladi.
Bolalioilalarganafaqavamoddiyyordamarizaberuvchiningdoimiyyashash (ro’yxatdano’tish) joyibo’yichafuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganitomonidanoilaboshlig’iyokiboshqamuomalagalayoqatlioilaa’zosiningyozmaarizasiasosida, bolaparvarishibo’yichanafaqaesa – bolaningonasiyokiuningo’rninibosuvchishaxsningarizasiasosidatayinlanadi. Alohidahollarda, oiladamuomalagalayoqatlia’zolarbo’lmagantaqdirdanafaqavamoddiyyordamoilaa’zolariningyozmaarizasisizfuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganiraisiningtaqdimnomasibo’yichatayinlanishimumkin. Bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamtayinlashto’g’risidagiarizafuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganiraisinomigaberiladi.
Arizagaquyidagilarilovaqilinadi:
oilaningtarkibivadaromadlarito’g’risidagima’lumotlarhamdaushbudaromadlarnitasdiqlovchihujjatlar;
bolalioilalarganafaqayokibolaparvarishibo’yichanafaqaolishuchun – bolalarningtug’ilganlikto’g’risidagiguvohnomalarinusxalari;
agarbolalarvasiylikkaolinganbo’lsa – vasiylikvahomiylikorganiningqaroridanko’chirma.
Bundantashqari, moddiyyordamgaehtiyojmandlikto’g’risidagiarizaga, arizaberuvchiningxohishigako’ra, oilaningehtiyojmandliginitasdiqlovchiboshqahujjatlarhamilovaqilinishimumkin.
Bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqayokimoddiyyordamtayinlashuchunarizaoilaushbunafaqayokimoddiyyordamniolishistagibo’lganoydanoldingioyning 15-sanasidankechiktirmayberiladi.
Nafaqavamoddiyyordamtayinlashto’g’risidagiarizalarniro’yxatdano’tkazishfuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganikotibitomonidanmaxsusro’yxatgaolishkitobigaqaydetishorqaliamalgaoshiriladi. Bundaarizanikelibtushishsanasi, arizaberganshaxsningfamiliyasi, ismi, otasiningismivayashashmanzili, iltimosningqisqachamazmunivafuqarolaryig’initomonidanqarorqabulqilingandankeyinbayonnomasanasivaraqamiko’rsatilganholdaqabulqilinganqarorto’g’risidagima’lumotlarko’rsatiladi.Arizahamdaoilaningdaromadlarimiqdorivatarkibinitasdiqlaydiganzarurma’lumotnomalarberilgankunarizaro’yxatdano’tkazilgankundebhisoblanadi. Arizaberuvchiningehtiyojmandligidarajasinianiqlashvabolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamtayinlash (radetish) to’g’risidaxulosachiqarishuchunfuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganidamaxsuskomissiyatashkiletiladi, uningtarkibifuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganiraisitomonidan 12 oymuddatga, kamida 5 kishidaniboratetibtasdiqlanadi. Maxsuskomissiyatarkibigao’zinio’ziboshqarishorganimaslahatchilari, kotibi, ushbuorganhududigabiriktirilgantuman (shahar) Bandlikkako’maklashishvaaholiniijtimoiymuhofazaqilishmarkazixodimi, shuningdekzaruriyatbo’lganda, tuman (shahar) davlatsoliqinspektsiyalarivamoliyaorganlarivakillarikiritiladi.Hududida 300 tadanko’poilayashaydiganfuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganlaridabirnechamaxsuskomissiyalartashkiletilishimumkin. BundaBandlikkako’maklashishvaaholiniijtimoiymuhofazaqilishmarkazixodimiharbirkomissiyadaishtiroketishishart.Bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamtayinlashto’g’risidagiarizauchbosqichdako’ribchiqiladi.Birinchibosqichdamaxsuskomissiyaarizaberilgansanadanboshlabuchkunmuddatdaarizaberuvchitomonidanfuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganigataqdimetilganma’lumotlarasosidaoilaninga’zosigato’g’rikeladigano’rtachaoylikjamidaromadmiqdorinianiqlaydi.Agaroilaa’zosigato’g’rikeladigano’rtachaoylikjamidaromadmiqdoritutilganmiqdordankambo’lsa, maxsuskomissiyaoilaningmoddiyvamulkiyholatinitekshirishsanasinibelgilaydi.
Ikkinchibosqichdamaxsuskomissiyaarizaberilgansanadanboshlabo’nkunmuddatdaoilaningmoddiyvamulkiyholatinio’rganibchiqadi, shundankeyintegishlinafaqayokimoddiyyordamnitayinlashyokitayinlashniradetishto’g’risidagixulosanifuqarolaryig’inigayokiKomissiyagakiritadi.
Uchinchibosqichdaarizaberilganoyningoxirgikunidankechikmay, maxsuskomissiyaningxulosasiinobatgaolinganholda, arizategishlinafaqayokimoddiyyordamnitayinlashvato’lashyokitayinlashniradetishto’g’risidagimasalalarnihaletishuchunfuqarolaryig’iniyokiKomissiyatomonidanko’ribchiqiladi.
Oilaa’zosigato’g’rikeladigano’rtachaoylikjamidaromad, bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqayokimoddiyyordamolishuchunmurojaatqilinganoydanoldingioxirgiuchoyuchunhisoblabchiqilganoilaningmehnatgalayoqatliharbira’zosiningo’rtachaoylikdaromadisummasinioilatarkibigakiritiladiganoilaa’zolarisonigabo’linganholdaaniqlanadi.Bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamolishuchunoilatarkibiga:
bolalarningotasi, onasiyokinikohdagiharikkiota-onasi (farzandlikkaoluvchilar);
ota-onalarbilanbirgayashaydiganvaularningqaramog’idabo’lganbolalar, shuningdekota-onalarbilanbirgalikdayashaydiganvao’zoilalarigaegabo’lmagan 16 yoshdankattayoshdagibolalar (shujumladanfarzandlikkaolinganbolalar);
bolalarningularbilanbirgalikdayashaydiganbobolarivabuvilari;
bolalarningota-onalari (farzandlikkaoluvchilar) bilanbirgalikdaxo’jalikyurituvchiboshqashaxslarkiritiladi.Oilaningbirgalikdayashovchia’zolaritarkibifuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganitomonidanbelgilanadi.
Bolalioilalarganafaqalar, bolaparvarishibo’yichanafaqalarvamoddiyyordamtayinlashuchuno’rtachaoylikjamidaromadmiqdorinihisoblabchiqishdainobatgaolinadiganoilatarkibigaquyidagilarkiritilmaydi:
nafaqayokimoddiyyordamolishuchunmurojaatqilganota-onalarningaka-ukavaopa-singillari, agarularningo’zoilalaribo’lsa;
ota-onalariularganisbatanota-onahuquqlaridanmahrumetilganbolalar;
to’liqdavlatta’minotidagibolalar, shuningdekvasiylikka (homiylikka) olinganbolalar;
chaqiriqbo’yichaharbiyxizmatnio’tayotganyoxudharbiyta’limmuassasasidao’qiyotganligisabablioiladabo’lmaganota-ona (farzandlikkaoluvchi);
sudningqonuniykuchgakirganhukmibo’yichajazoniijroetishjoylaridaekanligimunosabatibilanoiladabo’lmaganotayokiona (farzandlikkaoluvchi).
Agarbiruyxo’jaligida (birpochtamanzilibo’yicha) bolaliikkivaundanortiqoilalaryashagantaqdirda, bolalioilalarganafaqa, bolaparvarishibo’yichanafaqavamoddiyyordamolishuchunbiroilatarkibigabolalarningota-onalari, shuningdekularningbobolarivabuvilarihamdabolalarningota-onalaribilanbirgalikdaxo’jalikyurituvchiboshqashaxslar, ularnafaqatayinlashdaboshqabolalioiladahisobgaolinmaganbo’lsa, qabulqilinadi.O’rtachaoylikjamidaromadmiqdorinihisoblabchiqishdahisobgaolinadiganoilaningjamidaromadiga, oilaa’zolaritomonidanolinganquyidagidaromadlarkiritiladi:
mehnatgahaqto’lashshaklidagidaromadlar;
mulkiydaromadlar;
yakkatartibdagitadbirkorningdaromadi;
cheteldaishlaydiganyokitadbirkorlikfaoliyatiniamalgaoshirayotganoilaa’zolaridanpultushumlarisummasi;
pensiyalar, stipendiyalarvanafaqalar;
shaxsiyyordamchi (dehqon) xo’jaliginiyuritishdanolingandaromad;
O’zbekistonRespublikasiqonunhujjatlaridabelgilanganboshqadaromadlar.
Mehnatgahaqto’lashshaklidagidaromadlarhisoblangansummabo’yichahisobgaolinadi (soliqto’g’risidagiqonunhujjatlaridanazardatutilgansoliqlarvaboshqamajburiyto’lovlarchegiribtashlangungaqadar).Agaroilaningmehnatgalayoqatliharbira’zosiningo’rtachaoylikdaromadlarito’g’risidataqdimetilganma’lumotlardadaromadsummasiko’rsatilmaganbo’lsayokiengkamoylikishhaqining 2,5 baravaridankamsummako’rsatilganbo’lsa, uholdaoilaningo’rtachaoylikjamidaromadinihisoblashuchundaromadninormativdanpastko’rsatganyokidaromadimavjudligito’g’risidagima’lumotlarnitaqdimetmaganoilaa’zolariningharbiriganafaqayokimoddiyyordamgamurojaatqilinganoydabelgilanganengkamoylikishhaqining 2,5 baravarigatengbo’lgannormativdaromadmiqdoriqabulqilinadi.
Ushbuqoida:
bolaikkiyoshgato’lgungaqadaruningparvarishibilanbandbo’lganonalarga (ularningo’rninibosuvchishaxslarga);
ta’limmuassasalaridao’qiyotganlarga (mehnatshartnomasigamuvofiqishlarniamalgaoshirishhollaribundanmustasno);
ishlamaydiganpensionerlarga;
amaldashaxsiyyordamchi (dehqon) xo’jaliginiyuritishbilanbandbo’lganoilaa’zosiga;
tuman (shahar) bandlikkako’maklashishvaaholiniijtimoiymuhofazaqilishmarkazlaridaishsizsifatidaro’yxatgaolinganfuqarolarganisbatantatbiqetilmaydi.
Agartaqdimetilganma’lumotlardashaxsiyyordamchi (dehqon) xo’jaliginiyuritishdanolingano’rtachaoylikdaromadmiqdoriko’rsatilmaganyoxudshaxsiyyordamchi (dehqon) xo’jaliginiyuritishdanolinadiganbelgilangannormativdaromaddanpastko’rsatilganbo’lsa, uholdaoilaningjamidaromadinianiqlashuchunshaxsiyyordamchi (dehqon) xo’jaliginiyuritishdanolinadiganoylikdaromadningnormativmiqdoriqabulqilinadi. Shaxsiyyordamchi (dehqon) xo’jaliginiyuritishdanolinadigannormativdaromadshaxsiyyordamchi (dehqon) xo’jaliginiyuritishuchunfoydalaniladigansotixlarsonininafaqayokimoddiyyordamso’rabmurojaatqilinganoydabelgilanganengkamoylikishhaqining 0,2 miqdorigako’paytirishyo’libilananiqlanadi.Eruchastkasiunumdorligiob’ektivshart-sharoitlargako’ra (suvbilanta’minlanmaganlik, tuproqningsho’rlanishivaboshqalar) yuqoridako’rsatilganmiqdordaginormativdaromadolishimkoninibermaydiganyokiumumandaromadolishimkoninibermaydiganalohidahollardamahalliydavlathokimiyatiorganlarinormativdaromadgapasayishtomonigatuzatishkiritishlarimumkin. Oiladaromadivauningtarkibio’zgargantaqdirdaarizaberuvchishaxsbiroydankechbo’lmaganmuddatdabuhaqdanafaqavamoddiyyordamto’layotganfuqarolarningo’zinio’ziboshqarishorganigama’lumqilishishart.



1O’zbekiston Respublikasi qonun xujjatlari asosida magistrant tomonidan tayyorlandi. 1992-2011 yy. //http:www.lex.uz

2Internetma’lumotlariasosida (www.google.ru/modules/down/12369) magistrant tomonidan tayyorlandi.




Download 0,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish