O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

To'qnashuvni chetlab o'tishning iloji bo'lmaganda qanday 
harakat qilish kerak?
O'zingizni qo'lga oling - bu sizga oxirgi 
imkoniyatingiz qolgunga qadar mashinani boshqarishda yordam 
beradi. Mushaklaringizni mumkin qadar taranglashtiring, mashina 
to‗la to'xtamagunicha bo‗shashmang. Qarama-qarshi zarbadan 
qochishga harakat qiling, panjara, buta, hattoki daraxt siz tomon 
kelayotgan mashinadan afzalroqdir. Siljimaydigan predmet bilan 
to'qnashuv vaqtida chap yoki o‗ng qanot zarbasidan ko'ra bamper 
bilan urilgan yaxshiroq. Zarbadan qochishning iloji bo`lmaganda, 
boshingizni himoya qiling. Agar avtomobil kichik tezlikda 
kelayotgan bo‗lsa, o'rindiqqa qattiq suyangan holda mushaklarni 
taranglashtirib, qo`lingiz bilan rul aylanasini mahkam tuting. 
Agar tezlik 60 km/s dan oshsayu siz xavfsizlik kamarini 
taqmagan bo‘lsangiz, rul kolonkasini ko'kragingiz bilan siqing. 
Agar oldingi o‗rindiqda bolsangiz, boshingizni qo‘llaringiz bilan 
berkiting va o‗rindiqqa yonboshlab oling. Orqa o‗rindiqda 
o‗tirganda polga tushishga harakat qiling. Agar yoningizda bola 
bo'lsa, uni o‗z tanangiz bilan berkiting. 
Avariyadan so'ng qanday harakat qilish kerak?
Avtomobilning 
qayerida 
va 
qanday 
holatda 
ekanligingizni, 
avtomobil 
yonmayotganligini, benzin oqmayotganligini (ayniqsa, ag'darilib 

---

158 
ketishda) aniqlab oling. Agar eshiklar qisilib qolgan bo‗lsa, 
salonni deraza orqali tark eting. Mashinadan chiqqandan so‗ng 
undan iloji boricha uzoqroqqa qoching - portlash ehtimoli 
mavjud. 
Avtomobil suvga qulaganda nima qilish kerak?
Avtomobil suvga 
qulagach, ma‘lum vaqt suvda qalqib turadi, bu muddat esa 
mashinani tark etish uchun yetarlidir. Eshik ochilganda mashina 
tezda cho'ka boshlaydi, shuning uchun yaxshisi ochiq deraza 
orqali tashqariga chiqing. 
Oyna va eshiklar yopiq holda suv tubiga cho‗kkanda 
avlomobil salonidagi havo bir necha daqiqa saqlanib qoladi. 
Mashinani qidirish oson bo‘lishi uchun chiroqlarni yoqib qo‗ying, 
faol ravishda o‗pkangizda havo almashtiring (chuqur nafas olish 
va chiqarish qonni kislorod bilan to‗yintirishga imkon beradi).
Ortiqcha kiyimlardan xalos bo‘ling, hujjat va pullaringizni 
oling. Avtomobilning yarmi suv bilan to‘lganda eshik yoki deraza 
orqali tashqariga chiqing, aks holda salonga kirayotgan suv oqimi 
sizga xalaqit berishi mumkin. Zaruriyat tug'ilsa, old oynani og‗ir 
narsa bilan sindiring. Qo‘lingiz bilan avtomobil tomini ushlab, 
tashqariga sirg‗alib chiqing, so‗ng darhol tepaga qarab suzing.