O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

 
TERRORCHILIK HARAKATLARINING TURLARI
1.
Qotilik (sovuq va o`q otar qurol, zahar va h.k. qo`llash yo`li 
bilan) 
2.
Odamlarni garovga olish (O`g`irlash) 
3.
O`t qo`yish, telefon orqali tahdid qilish, shantaj qilish 
4.
Ommaviy qirg`in qurollari, zaharli moddalar, elektromagnit 
va kibirnetika vositalarini qullab olib boriladigan harakatlar 
5.
Suv manbalari, oziq-ovqat mahsulotlarini zaharlash 
6.
Transport vositalarini yo`lovchilar bilan garovga olish (samo-
lyot, avtobus, avtomobil va boshqa.)
7.
Portlash (hovlida, jamoat transportida, odamlar ko`p 
to`planadigan joylarda) 
 
Terrorchilik harakatlarini amalga oshirish uchun foydalaniladigan 
vositalar. 
- sovuq qurollar; 
- o`q otar qurollar; 
- portlovchi moddalar; 
- zaharlovchi mod
 
- biologik agentlar; 
- radioaktiv modalar; 
- yadro zaryadlari; 
- 
elektromagnit 
impulsi 
tarqatuvchilar. 
 
Xalqaro terrorizm
— bir davlat hududi doirasidan tashqariga 
chiqadigan terrorizm, deb ta'rif berilgan. 

---

49 
Terroristik harakatlarni qator xususiyatlari mavjudki, buni e'tiborga 
olmaslik mumkin emas: Bular:
—
terroristik harakat, avvalambor, qonun ustuvor bo'lmagan, 
o'zaro birikmagan, rivojlanish jihatdan ancha orqada qolgan hududlarda 
shakllanadi; 
—
birinchi bo'lib o'zi shakllangan hududni o'z tasarrufiga 
olishga harakat qiladi; 
—
o'ziga rivojlangan mamlakatlardan homiy izlashga harakat 
qiladi va har qanday homiy yordamini rad etmaydi; 
—
terrorizm yovuz g'oyalarni amalga oshirish usuli bo'lganligi 
sababli targ'ibotning har qanday turidan: reklamadan, matbuot 
materiallaridan, og'zaki tashviqotdan, turli mish- mishlar va yolg'on 
gaplar tarqatishdan o'z maqsadlari uchun samarali foydalanishga 
urinadi; 
—
ular terroristik harakatni bevosita sodir etayotgan, o'zini 
portlatib yuborayotgan terrorchi (kamikadze)lar guruhini tayyorlaydi va 
bu harakatni bilvosita amalga oshiradi; 
—
ular hozirgi kunda rivojlangan texnika va texnologiyalar 
yutuqlaridan foydalanib, terrorizmni global muammolarga aylantirishga 
urinadilar; 
—
ular o'zlari panoh topgan mamlakat boshqaruvini qo'lga olish 
yoki nazoratida ushlab turish uchun atrof jamoatchiligini qo'rqitish, 
vahimaga solish, bo'ysundirish maqsadida ko'proq kuchli, rivojlangan 
mamlakatlarda terroristik harakatlarni amalga oshiradilar va bu bilan 
o'zlarini namoyish etishga harakat qiladilar. 
Ayni paytda terrorizmning qator muhim xususiyatlari mavjudki, 
uning bevosita bu xususiyatlarga ega bo'lishida insoniyatning o'zi 
yaratgan texnika va texnologiyalarning ahamiyati katta. Masalan, AQSh 
Davlat departamentining 1999-yildagi global terrorizm to'g'risidagi 
ma'ruzasida aytib o`tilgan xususiyatlar (1 - rasm) keltirilgan. 

---

50 
1- rasm. 
Terrorizmning maqsadlari: 
- davlat siyosati va davlat qurilishing zo`rlik yo`li bilan 
o`zgartirish; 
- davlatning jinoyatchilikka qarshi kurashdagi urinishlarini 
beqarorlashtirish va buzish; 
- ijtimoiy va iqtisodiy masalalarni hal etish, dunyo hamjamiyatiga 
integrasiya qilinish qudratiga ega bo`lgan demokratik siyosiy tuzumni 
yaratish va mustahkamlash bo`yicha qabul qilinayotgan qarorlarni 
beqarorlashtirish va buzish; 
- shaxsga, jamiyatga, davlatga siyosiy, iqtisodiy va ma`naviy zarar 
keltirish. 
Terrorizmniig ko`lamlari: 
- shaxsga qaratilgan jinoyatlar; 
- guruhiy qotilliklar; 
- odamlarning ommaviy qirilishi; 
- butun mamlakat bo`ylab terrorchilik harakatlarini amalga 
oshirish; 
- dunyo hamjamiyatiga qarshi qaratilgan yirik ko`lamli harakatlar 
Yaxshi tashkil qilingan, mahalliy (lokal) homiy davlatlar 
tomonidan qo'llab-quvvatlanib turuvchi terroristik guruhdan 
erkin tuzilgan xalqaro jinoiy uyushmaga aylanganligi 
Moliyalashtirishning xususiy homiylar, narkobiznes, 
uyushgan jinoyatchilik va noqonuniy savdo-sotiq kabi 
manbalaridan foydalanishi kabi xususiyatlar kasb etishi 
ko'rsatib o'tiladi 
Terrorizm markazining Yaqin Sharqdan Janubiy Osiyoga, 
xususan Afg'onistonga ko'chishi, terroristik tashkilotlar 
tomonidan ular jazosiz harakat qilishi mumkin bo'lgan 
mintaqalardan joy qidirishi