Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta-maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti ximmatov ibodilla, abduraxmanov muxtor

Kriptografik qarshilik
shifrning xarakteristikasi deyiladi, bu uning kalitni 
bilmasdan (masalan, kriptovalyutaga qarshilik) uning shifrni ochishga nisbatan 
qarshiligini aniqlaydi. Kriptografik kuchning bir nechta koʻrsatkichlari mavjud: 
-
mumkin boʻlgan barcha kalitlarning soni; 
-
kriptovalyutani oʻtkazish uchun zarur boʻlgan oʻrtacha vaqt. 
 
Kriptotizimga qoʻyiladigan talablar
Kriptografik ma'lumotlarni yopish jarayoni dasturiy va apparat vositalarida 
ham amalga oshirilishi mumkin. Uskunani amalga oshirish ancha qimmatga 
tushadi, ammo u yuqori ishlash, soddaligi va xavfsizligiga ega. Dasturiy ta'minotni 
qoʻllash yanada amaliy, foydalanishda ma'lum bir moslashuvchanlikka imkon 
beradi. 
Kriptografik tizimlarga umumiy qabul qilingan talablar: 
- Shifrlangan xabarni faqat kalit mavjud boʻlganda oʻqish mumkin; 

---

64 
- Shifrlangan xabarning parchasi va tegishli oddiy matn tomonidan 
ishlatiladigan kalitni aniqlash uchun zarur boʻlgan operatsiyalar soni kamida bitta 
mumkin boʻlgan kalitlarning umumiy sonidan iborat boʻlishi kerak; 
- Mumkin boʻlgan kalitlarni saralash orqali ma'lumotlarni shifrlash uchun talab 
qilinadigan operatsiyalar soni qat'iy ravishda past chegaraga ega boʻlishi va 
zamonaviy kompyuterlarning imkoniyatlaridan oshib ketishi kerak (tarmoq 
hisoblash imkoniyatlarini hisobga olgan holda); 
- Shifrlash algoritmini bilish himoya ishonchliligiga ta'sir qilmasligi kerak; 
- Kalitning ozgina oʻzgarishi shifrlangan xabar turida sezilarli oʻzgarishlarga 
olib kelishi kerak; 
-
Shifrlash algoritmining tarkibiy elementlari oʻzgarmasligi kerak;
-
Shifrlash paytida xabarga kiritilgan qoʻshimcha qismlar toʻliq va ishonchli 
tarzda shifrlangan matnda yashirin boʻlishi kerak; 
-
Shifr matnining uzunligi boshlang‗ich matn uzunligiga teng boʻlishi kerak; 
-
Shifrlash jarayonida doimiy ravishda ishlatiladigan kalitlar oʻrtasida sodda 
va osongina oʻrnatiladigan bog‗liqliklar boʻlmasligi kerak; 
-
Koʻp mumkin boʻlgan kalitlarning har biri ishonchli ma'lumotlarni himoya 
qilishni ta'minlashi kerak; 
-
Algoritm ikkala dasturiy va apparat vositalarini amalga oshirishga imkon 
berishi kerak, shu bilan birga kalit uzunligini oʻzgartirish shifrlash algoritmining 
sifat jihatidan yomonlashishiga olib kelmasligi kerak.