Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta-maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti ximmatov ibodilla, abduraxmanov muxtor

Amaliy darajadagi shlyuzlar
 
filtrlovchi-yoʻllovchilarga mansub boʻlgan 
kamchiliklarni
bartaraf etish maqsadida ishlab chiqilgan. Ushbu dasturiy 
vosita 
vakolatlangan server,
deb nomlanadi va u bajarilayotgan xost-
kompyuter esa amaliy darajadagi shlyuz deb ataladi.
Amaliy darajadagi shlyuzlar mijoz va tashqi xost-kompyuter bilan 
toʻg‗ridan-toʻg‗ri aloqa oʻrnatishga yoʻl qoʻymaydi. Shlyuz keladigan va 
joʻnatiladigan paketlarni amaliy darajada filtrlaydi. Server-dallollar shlyuz orqali 
aniq server tomonidan ishlab chiqilgan ma‘lumotlarni qaytadan yoʻnaltiradi.
Amaliy darajadagi shlyuzlar nafaqat paketlarni filtrlash, balki serverning 
barcha ishlarini qayd qilish va tarmoq adminstratorini noxush ishlardan xabar 
qilish imkoniyatiga ham ega.
Amaliy darajadagi shlyuzlarning afzalliklari quyidagilardan iborat:
-
global tarmoq tomonidan ichki tarmoq tarkibi koʻrinmaydi;
-
ishonchli autentifikatsiya va qayd qilish;
-
filtrlash qoidalarining yengilligi;
-
koʻp tamoyilli nazoratlarni amalga oshirish mumkinligi.
Filtrlovchi-yoʻllovchilarga 
nisbatan 
amaliy 
darajadagi 
shlyuzlarning 
kamchiliklari quyidagilardan iborat samaradorligining pastligi; narxining qimmat 
boʻlishi.
Amaliy darajadagi shlyuzlar sifatida quyidagilarni misol qilib keltirish 
mumkin:
Border Ware Fire Wall Server – joʻnatuvchining va qabul qiluvchining 
manzillarini, vaqtini va foydalanilgan protokollarni qayd qiladi;
Black Hole – serverning barcha ishlarini qayd qiladi va tarmoq 
administratoriga kutilayotgan buzilish xaqida xabar joʻnatadi.
Bulardan tashqari quyidagi shlyuzlar ham qoʻllaniladi:
Gauntlet Internel FirewaU, Alta Visla FireWali, ANS Interlock va boshqalar.
 
TeamViewer dasturini oʻrnatish va unda ishlash 
TeamViewer yordam dasturidan foydalanishni boshlash uchun avval uni 
yuklab olishingiz kerak, soʻng uni kompyuteringizga ishga tushirishingiz yoki 
oʻrnatishingiz kerak (dastur foydalanishning ikkita turini oʻz ichiga oladi - 
oʻrnatish bilan va oʻrnatmasdan). Bizning portalimizda har doim TeamViewerning 
soʻnggi versiyasini yuklab olishingiz mumkin. Yordamchi dasturning qaroqchi 
versiyasidan foydalanishning ma'nosi yoʻq, chunki dastur xususiy yoki notijorat 
maqsadlarda foydalanish uchun mutlaqo bepul. Bundan tashqari, "Qaroqchilar 

---

130 
nashri" versiyasida krakerlar ulanish paytida xavfsizlik teshiklarini tashkil etadigan 
turli xil "uyalar" ni birlashtirishi mumkin. 
Yordamchi dasturni oʻrnatayotganda siz bir nechta narsalarga e'tibor 
berishingiz kerak. Birinchidan, oʻrnatuvchi sizga ekranni koʻruvchidan 
foydalanishning uchta variantini taklif qiladi:
1. 
Keyingisi" (ma'mur huquqlarini talab qilmaydi va dasturni shoshilinch bir 
martalik ishlatish uchun mos boʻlgan kompyuterga oʻrnatishni / oʻrnatishni talab 
qilmaydi),
2. 
"Oʻrnatib oling va keyin ushbu kompyuterni masofadan boshqarish 
uchun" (har qanday uchinchi tomon kompyuterlari / mobil qurilmalaridan 
avtomobilingizga tunu-kun kirish huquqini beradi), 
3.
"Oʻrnatish" (dasturni keyingi sessiyada foydalanish uchun barcha 
funksiyalarga ega kompyuterga toʻliq oʻrnatish, ya'ni kerak boʻlganda). Qaysi 
variant sizga eng mos kelishini tanlang. 
Ikkinchi kengaytirilgan sozlamalar sizga VPN ulanishini yaratish funksiyasi 
kerak yoki kerak emasligini koʻrsatishingiz kerak (variant) "Teamviewer VPN-dan 
foydalaning). 
3.2.3-rasm. TeamViewer dasturini o‟rnatish oynasi interfeysi. 
Kompyuterga vaqt oʻlchagichni oʻrnatgandan soʻng, dastur sizga taklif 
qiladi roʻyxatdan oʻtish uchun (hisob qaydnomasini yaratish) tizim bilan. Bu sizga 
bir nechta qoʻshimcha funksiyalarni beradi: kontaktlar, aloqa guruhlari va uzoq 
shaxsiy kompyuterlarni yaratish / boshqarish (odamlar bilan cheksiz muloqot qilish 
va uzoq kompyuterlarga tezkor kirish uchun). Ushbu taklifdan foydalaning. 

---

131