O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti tarix fakulteti tarixshunoslik va manbashunoslik kafedrasi arxivshunoslik fanidan ma’ruza matni tuzuvchi: Yakubov Akmal Saydirasulovich

Муаммоли савол: Мустамлака Туркистонда архив 

ишида қандай нуқсонлар мавжуд эди? 

---

14

hikoya qiladi. Arxivdagi O’rta Osiyo xalqlarining milliy-ozodlik kurashi, ilg’or rus
olimlarining Turkistondagi faoliyati haqidagi materiallar, shuningdek general-
gubernatorlik fondidagi ko’plab boshqa hujjatlar ilmiy-tarixiy jihatdan nihoyatda
qimmatlidir. 


Tayanch iboralar 

Tarmoq arxivlari 
– ijtimoiy hayotning ayrim tarmoq (soha) lariga doir 
hujjatlarni saqlaydigan arxivlar (sanoat, harbiy,
partiyaviy va h.). Ba’zan “idoraviy arxiv” degan 
iboraning sinonimi sifatida qo’llanadi

Hujjatli manbalar
– (yoki hujjatli materiallar) arxivlarda saqlanadigan 
hujjat va materiallar

Arxivarius
– arxivdagi hujjatlarni saqlovchi shaxs, arxiv xodimi 


Ekzekutor 
– ish yurituvchi, ijrochi 


Arxiv ishi
– arxiv hujjatlarini qabul qilish, hisobga olish, 
saqlash va ulardan foydalanishni tashkil etishga oid
faoliyat 


Nazorat savollari 

1. Idoraviy arxivlar nima? 

2. Chor Rossiyasi mustamlakachiligi davrida Turkistonda arxiv ishi sohasida qanday
o’zgarishlar sodir bo’ldi? 
3. Rossiya hukmronligi davrida arxiv ishida qanday kamchiliklar mavjul edi?
4. Rossiya 
mustamlakachiligi
davrida

yagona
davlat

arxiv
tizimi

shakllanmaganligining sabablari nimalardan iborat, deb o’ylaysiz?

5. Mustamlaka Turkistonda arxiv ishlarini yaxshilashga o’ringan shaxs kim? 
6. Turkistonda viloyat va uyezd boshqarmalari arxivlari qanday holatda edi?
7. Graf K. Palen komissiyasi arxiv ishlaridagi qanday kamchiliklarni oshkor qilgan 
edi?
8. Hozirgi kunda chor Rossiyasi mustamlakachiligi davri hujjatlari qayerda 

saqlanmoqda?

9. Bizgacha chor mustamlakachiligi davrida qanday hujjatlar saqlanib qolgan? 
10. Rossiya mustamlakachiligi davri arxiv hujjatlari qanday ahamiyatga ega?