O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

F.Topshiriqlar

1. 10 ichida “ongli hisob’ va “mexanik hisob” tushunchalarini tushuntiring. “Ongli hisob”ni bajarish uchun qanday ko’nikmalarni shakllantirish kerak?. “Mexanik hisob”ni ifodalovchi aniq misollar keltiring.
2.Narsalarni sanash ko’nikmasini shakllantirishda o’qituvchi quyidagi maqsadlarni qo’yadi:
а)narsalarni har qanday tartibda sanash mumkin;
в)narsalarni sanaganda har biriga mos ravishda son nomini qo’yish kerak, ya’ni bironta narsani sanamay ketish yoki bitta son nomini ikkita narsaga qo’yish mumkin emas;
д)sanashda oxirgi aytilgan son nomi “nechta?” degan savolga javob bo’ladi, ya’ni berilgan narsalar yig’indisining miqdorini ifodalaydi.
Bu maqsadlardan qaysi biri quyida keltirilgan topshiriqlar yordamida amalga oshiriladi:
1. Stol ustida tartibsiz kubiklar tashlangan. O’qituvchi ularni sanab chiqishni taklif qiladi.
2. Yig’malar taxlasida turli xil rangda doiralar joylashtirilgan. O’qituvchi oldin qizil doiradan, ko’k doiradan, so’ngra yashil doiradan boshlab sanashni taklif qiladi.
3. Yig’malar taxtasida narsalar qo’yilgan. Ular beshta. O’qituvchi aytadi: “Bu yerda nechta narsa bor?” degan savoliga Bilmasvoy “6” ta, Buratino esa “4” ta deb javob berdi. Bu javoblar to’g’rimi? Bilmasvoy sanashda qanday xatoga yo’l qo’ydi? Buratino qanday xatoga yo’l qo’ydi?
3. O’qituvchi qanday maqsadda topshiriq berdi: “birinchi va uchinchi kataklarni sariq qalam, ikkinchisini yashil, oxirgisini qizil qalam bilan bo'yang. Oxirgi katakcha hisob bo’yicha nechanchi.
4. O’qituvchi topshiriq berdi: “Stolda nechta olma bo’lsa shuncha cho’p qo’ying. Cho’plar nechta bo’lsa, shuncha kvadrat qo’ying. Bu narsalar guruhlari nimalari bilan o’xshash?”. Ushbu topshiriq qanday maqsadda berilgan?
5. Quyidagi maqsadlarda qo’llash mumkin bo’lgan didaktik o’yinlarni tanlang:
А) hisoblash malakasini shakllantirish;
В) 1-10 sonlar natural qatorining hosil bo’lish prinsipini o’zlashtirish;
Д)sonlarni taqqoslash malakasini shakllantirish;
6. Nol soni va raqami bilan tanishtirish metodlarini tushuntiring, “Matematika – 1” darsligini ko’rib chiqib savollarga javob bering: “O’quvchilar ilgari nol raqamini uchratganlarmi? Qaysi savolni o’zlashtirganda? Nol soni va raqami bilan darslikdagi dasturdan oldin o’quvchilarni tanishtirilsa bo’ladimi? Bunday qilish maqsadga muvofiqmi?” Javobingizni asoslang.
7. Narsalar yig’indisining o’zaro bir qiymatli moslikni o'rnatish jarayonida o’quvchilarda qanday tushunchalar shakllanadi? Aniq misollar keltiring.
8. «Matematika –1» darsligidan «katta», «kichik», «shuncha» tushunchalarini shakllantirish uchun qullaniladigan rasmlarni tanlang. Ushbu tushunchalarni shakllantirishda bu mashqlarning qaysilarini raqamlar kassasidan iborat bo’lgan didaktik material bilan bog’lab bajarsa bo’ladi? Yig’malar taxtasidan shu maqsadda qanday foydalanish mumkin?
9. Narsalar yig’masi orasida o'zaro bir qiymatli moslikni o'rnatish usullarini ayting. Ushbu usullardan qaysilari «Matematika – 1» darsligida o'z aksini topgan.
10. Sonlarni taqqoslashda predmetli va simvolik ko’rgazmalilikdan foydalanish mumkin. Ushbu vaziyatda simvolik ko’rgazmalilikning rolini nima bajaradi? Aniq misollarda predmetli va simvolik ko’rgazmalardan foydalanishni ko'rsating, masalan, 6 va 3, 7 va 8 sonlarini taqqoslash uchun.
11. Qaysi maqsadda o’qituvchi o’quvchilar bilan ushbu suhbatni o’tkazdirishi mumkin: «4 ta doira qo’ying, pastga – shuncha uchburchak. Yana bitta uchburchak qo’ying. Uchburchaklar nechta bo’ldi? Beshta uchburchakni qanday hosil qilish mumkin? Doiralar ko'pmi yoki uchburchakmi? qaysilari kam? Nechtaga? Pastda uchburchaklar nechta bo’lsa, shuncha kvadrat qo’ying. Yana bitta kvadrat qo’ying. Kvadratlar nechta bo’ldi? Oltita kvadratni qanday hosil qilish mumkin? Qaysi shakllar ko’proq: kvadratlarmi yoki uchburchaklarmi? Qaysilari kamroq? Nechtaga? va hokazo.
Quyidagi mashqlardan qaysilarini shu maqsadda taklif qilish mumkin?
a) Sinf taxtasiga nechta doiralar chizilgan bo’lsa, shuncha qizil kubiklar qo’ying.
b) Sonlar qatorini davom ettiring: 3,4,5 .
d)Tushirib qoldirilgan sonlarni qo’ying: 1,2,…, 4,5,6,…,…,9.
g)Jadvalni to’ldiring:

j) Daftarga misollarni o’sish tartibida ko’chiring:

2+1 5+1
1+1 7+1
4+1 6+1
3+1
12. Natural qatorining yangi kesmasini o’zlashtirishda zarur:
a) Darslikdagi rasmlarni, raqamlar kassasini, namoyish materialini qo'llash bilan bir qatorda natural qatorining har bir yangi sonning hosil bo’lishini ko'rib chiqing:
b) Yangi sonni o’zidan oldingi sonlar bilan taqqoslash:
d) Berilgan sonlar oralig’ida sanashni o’rgatish:
g) Berilgan sonni belgilaydigan raqam bilan tanishtirish va uni yozishga o’rgatish.
Natural qatorining 1 – 5 bo’lgan sonlar kesmasini o’zlashtirish misolida (yangi 5 soni bilan tanishuv) har bir bosqichini aniqlashtiring. Har bir bosqichga mos topshiriqlar tanlang.
13. Matematika –1 («O’nlik» konsentri) darsligida miqdoriy son va tartib sonni shakllantiruvchi topshiriqlarni aniqlang.’
14. Og’zaki hisob bosqichida o’qituvchi o’quvchilar bilan suhbat o'tkazadi:
- Hisobda qaysi son 4 sonidan oldin keladi?
- Hisobda qaysi son 4 sonidan keyin keladi?
- 4 sonining qo’shiluvchilarini ayting.
- Qaysi son 2 sonidan bitta ortiq?
- 5 va 3 sonlarining orasida qanday son bor?