O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

3-Laboratoriya ishi
Xashaki dukkakli don ekinlarining morfologiyasini urganish
Laboratoriya P A S P O R T I


Ishning maqsadi: Talabalarni dukkakli don ekinlarini gerbariy materig’allriga qarab aniqlash.tushunchasi bilan tanishtirish. Ularning turlarini, ozukaviy birliklarini va bir-biridan farklarini talabalarga urgatish.
Kerakli jihoz, reaktiv va asbob uskunalar: Gerabariylar, mulyajlar, rangli rasm va jadvallar. Darslik va o’quv qo’llanmalar


Foydalaniladigan adabiyotlar.
Asosiy adabiyotlar:
1.O.Mirzayev-Yem-xashak yetishtirish- (darslik) Toshkent, 2014.
2. Oripov R., Xalilov N. - O’simlikshunoslik - T.2007
3.U.Norqulov. Yaylovlar meliorasiya fanidan amaliy va laboratoriya mashg’ulotlari. O’quv qo’llanmA*. T.2017.90.bet
4.Q.Haydarov, M.Mahmudov “Yaylovshunoslik”. Darslik. Toshkent. 2010 y
Qo’shimcha adabiyotlar
1.Sh.Mirziyoyev Erkin va farovon demokratik O’zbekiston davlarini birgalikda barpo yetamiz. Toshkent, “O’zbekiston” NMIU, 2017y.
2.Sh.M.Mirziyoyev Qonun ustivorligi va inson manfatlarini ta’minlash yurt taraqqiyoti va halq farovonligining garovi. “O’zbekiston” NMIU, 2017y
3.Sh/M/Mirziyoyev Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga quramiz. “O’zbekiston” NMIU, 2017y
4.O’zbekiston Respublikasi prezidentining 2017yil 7 fevraldagi “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida” gi PF-4947-sonli farmoni. O’zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari to’plami, 2017y., 6-son, 70-moddA*.
REJA

1. 
   Uslubiy ko’rsatma
   
2. 
   Eksperemental qism
   

Topshiriq: Dukkakli don ekinlarini gerbariy materig’allriga qarab aniqlash.

Mashgulot uchun kerakli materig’allr va ukuv kullanmalari. Dukkakli don ekinlarini gerbariylari, lupalar, jadvg’allr, laboratoriya va amaliy mashgulotlar uchun tutilgan daftar.
Topshiriqni bajarish tartibi. Dukkakli don ekinlari barglarining tuzilishiga karab uch gruppaga: a) patsimon bargli dukkaklar, b) uch kushalok (uchtali) bargli dukkaklar, v) panjasimon bargli dukkaklarga bulinadi.
Patsimon barglar ikki xil: juft patsimon va tok patsimon barglarga bulinadi. Juft patsimon barglar jingalaklar bilan tugaydi (kuk nuxat, vika, burchok, yasmik, xashaki dukkaklar). Tok patsimon bargda juft bulaklardan tashkari uchida tok bulakchasi xam buladi (nuxat).
Uch qushaloq barglar uchta barg plastinkadan iborat (soya, loviya, mosh).
Panjasimon bargda turli xil barg plastinkalari barg bandiga birlashgan ulib, panja shaklida buladi (lyupin).
Patsimon bargli usimliklar urugi unib chikkanda urugpg’alllarini tuprok yuzasiga olib chikadi. Maysalarda dastlab murakkab barglar xosil buladi. Bu ekinlarning urugini chukurrok ekish mumkin (burchok, nuxat, yasmik, vika, xashaki dukkaklar).
Uch qushalok va panjasimon bargli usimliklar uruglari unib chikkanda urug pg’allrini tuproq yuzasiga olib chiqadi (loviya, soya, mosh). Bu ekinlarning urugpg’alllari yashil tusga kiradi va barg vazifasini utaydi. Yashil tusli urugpg’alllarda fotosintez jarayoni sodir buladi. Navbatdagi barglar urugpg’alllar urtasida joylashgan usish nuktasidan paydo buladi. Dastlabki paydo bulgan barglar oddiy, keyin paydo bulgan barglar murakkab buladi.
Uquvchilar dukkakli don ekinlarining barglari, maysalari bilan tanishib kuyidagi jadvalni tuldiradilar.
Dukkakli don ekinlari barglarining tashqi morfologik tuzilishi

Ekinlarning turi	Barglarni tipi	Barglarning tuklangan-ligi	Yon bargcha-lari kattali-gi	Barg bulak-chalari atro-fining arra-langanligi
Ekma kuk nuxat, xashaki kuk nu-xat (pelyushka)
Soya
Nuxat
Mosh