|
Topshiriqlar variantlari:
1.Silosbop usimlik vakillarining farklarini urganish. Ozukaviy birliklarini bilish va daftarga yozish. Rasmlarini chizish.
2.Makkajuxori va juxori morfologiyasini o’rganish.
Nazorat uchun savollar
1.Makkajo‘xori qaysi oilaga kiradi?
2.Makkajo‘xorini turlarini ayting?
3.Makkajo‘xorini turlarini venna diagrammasi bo‘yicha solishtiring?
4.Jo‘xorining barglari nechta bo‘ladi?
5.Jo‘xorining to‘pguli nima deyiladi?
11-Amaliy mashg‘ulot
SILOS SIFATINI VA MIQDORINI ANIQLASh
Mashg‘ulotning maqsadi: Talabalarga sifatli silos tayyorlash texnologiyasini, silosni yetilishini tugri belgilash va uning sifatini aniqlashni urgatish. Bunda talabalar silos sifatini eng kerakli tarkalgan organoletik usulda aniklashni urganadilar. Talabalarni tayyorlangan va bosilgan silos massasini xisoblashag urgatish.
O‘quv va ko‘rgazmali qurollar: Makkajuxorining sut – mum pishish fazasida urib tayyorlangan va makkajuxorining somonidan (poxol poyasidan) tayyorlangan silosdan namunalar, taksimchalar, paketchalar, indikatorlar, rangli rasmlar, jadvallar, Silos bosiladigan inshoatlar mulyajlari, loyixalari, xisoblash mashinalari, darsliklar va uslubiy kullanmalar.
Ishning mazmuni:Silosning yetilishi temperatura rejimiga, xom ashyo turiga va uni tayyorlash usuliga boglik buladi. U to’g’ri bostirilganda 10-14 kunda mollarga berish uchun yetiladi. Silos bostirilgandan keyin 20 kun utgach siloslash jarayonini kanday borishini tekshirish uchun namuna olinadi.
Sifatli silosdan ivitilgan olma, pishirilgan javdar noni,nordon karamning yokimli xidi keladi.
Silosdan solyarka yoki gung xidining kelishi uning buzilganligini bildiradi. Bir sikim silos kulga olinib sikilganda kulga rangi yuksa va silos tayyorlangan usimlik kismlari kurinmasa bunday silos buzilgan xisoblanadi. Silosning kora tusga kirishi uning chiriganligini kursatadi. Sifatsiz, buzilgan mogor bosgan silosni mollarga berish mumkin emas.
Sifatli silosning rangi shu usimlikning asli tusiga uxshash buladi va silos tayyorlangan usimlikning mayda barglari, poyalari anik kurinib turadi..
Silos sifatini organoleptik yul bilan aniklash. Silos inshootini ochishdan oldin transheya yoki chukurdagi silosdan urtacha namuna olinadi. Namunalar silos inshootining turli joylaridan turli chukurlikdardan olinadi. Namuna olish paytida xosil bulgan bushliklar darxol berkitiladi.
Talabalar daftarlariga silos bostirilgan kunni, namuna olingan kunni, silosni botanikaviy tarkibini, rangini, strukturasini, xidini, buzilgan bulsa buzilish belgilarini yozib oladi.
Ukuvchilar silosni belgilarini yozib olishda ayniksa uning rangiga e’tibor berishlari kerak. Silosning rangi silos tayyorlangan xom she rangiga kanchalik yakin bulsa u shuncha sifatli buladi. Koraygan, koramtir tusga kirgan silos chiriy boshlagan buladi. Bunday silos mollarga berilganda, ular kattik zaxarlanishlari mumkin.
Buzilgan silos – chiriy boshlagan, mogor bosgan, tuprok aralashgan, kush axlati bilan aralashgan buladi.
Silos uning organoleptik ko’rsatkichlariga, namligi, hidi, rangi, tarkibidagi kislotalar miqdoriga qarab quyidagicha baholanadi: a’lo, yaxshi, o’rta, to’liqsiz o’rta, yomon, juda yomon.
A’lo. Xushbo’y hidli, rangi sarg’ish yashil, poya ezilmagan, kislotaligi rH-4,2, jami kislotalar miqdori 1,9-2,4%, jami kislotadan 60% sut kislota, 40% sirka kislotalardan bo’lishi kerak. Yog’ kislota bo’lmaganligi ma’qul.
Yaxshi. Xiyla sezilarli darajada meva hidi bor. Rangi sariq, ayrim holda kulrang yashil. Poyasi yaxshi saqlangan, ezilgan emas. RN-4,0-4,3, kislotalar miqdori, 1,5-2,5%. Unda 40-49% sut kislota, 35,60% sirka kislota, 5% yog’ kislota bor.
O’rtA*. Javdar unidan pishirilgan non hidini beradi. Rangi to’q jigarrang yoki qoramtir, poyasi xiyla irigan, silos qo’lga olinsa, qoramtir rang qo’lga yuqadi, rN – 4,2, kislotalar miqdori 1-1,5%, shundan 40-30% sut kislota, 50-70% sirka, 12% yog’ kislotalar.
To’liqsiz o’rtA*. Sirka kislota hidi keladi. Silosni qismlab olib kaftga qo’yib ezilsa, uzoq vaqt davomida kaftdan chirindi hidi kelib turadi. Rangi yashil yoki xira yashil. Poyasi ezilmagan, kaftda dog’ qoldirmaydi, rN-4,2-4,6. Kislotalar miqdori 1-1,5%, shu jumladan, 40-30% sut kislota, 50-70% sirka kislota, 12-21% yog’ kislotA*.
Yomon. Ammiak yoki tuzlangan baliq hidi keladi. Rangi yashil, qoramtir yoki to’q jigarrang. Poyasi irigan, shilimshiq holatda, yopishqoq. Qo’lga olinganda kaftga yopishadi, rN-4,7-6,0. kislotalar miqdori 1%. Shundan 29% sut kislota, 21% yog’ kislotA*.
Juda yomon. Go’ng hidi keladi. Rangi bo’g’iq yashil. Qo’lga olib kaft orasiga olib uqalansa, kaftda qora rang iflos dog’ qoladi, rN –6-7. kislotalar miqdori 0,5%.
Silosning ishtaha bilan yeyilishini ta’minlash uchun uni uglevod moddasiga boy ildizmevali oziqlar bilan to’ldirish yaxshi natija beradi. Ildizmevalar silos tarkibidagi quruq bulishi va organik kislotalarning yaxshi hazm bo’lishini ta’minlaydi. Shuningdek, silosni yuqori sifatli pichan yoki ko’k o’t bilan aralashtirib berish ham yaxshi natija beradi. Silos berib boqilayotgan mollarning oziq rasioniga mineral moddalar kiritilishi maqsadga muvofiq bo’ladi.
Silosning kislotaliligini aniklashda indikatorlardan foydalaniladi. Indikatorlar rangining uzgarishiga karab, silosning kislotalik darajasi aniklanadi.
Silosning sifati doimiy bulmaydi.Uning sifatini aniklash uchun silosxonaning turli joylaridan – yuasidan, urtasidan va tubidan urtacha namunalar olinadi. Namuna olingan joyni silos massasiga xavo kirmasligi uchun boshka bir massa bilan tuldiriladi. Olingan namunalar poliyetilen yoki shisha bankalarga solinib yaxshilab berkitiladi va taxlil kilish uchun agrokimyo laborotoriyalariga junatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
