O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Urug
Urug kurtagi
Kattaligi	Shakli	Rangi	Joylash-gan urni	Shakli	Rangi
Ekma nuxat
Xashaki kuk nuxat (plyushka)
Soya
Nuxat
Mosh

O’quvchilar urug tuzilishi bilan tanishgach, uning tuzlishini daftarlariga chizib oladilar.

5-Laboratoriya ishi

Dukkakli don ekinlarini ustirishni texnologik kartasini tuzish

Laboratoriya P A S P O R T I
Ishning maqsadi: Talabalarni Dukkakli don ekinlarini o’stirishni texnologik kartasini tuzishni o’rganish. Ularning turlarini, ozuqaviy birliklarini va bir-biridan farqlarini talabalarga o’rgatish.
Kerakli jihoz, reaktiv va asbob uskunalar: Gerabariylar, mulyajlar, rangli rasm va jadvallar. Darslik va o’quv qo’llanmalar


Foydalaniladigan adabiyotlar.
Asosiy adabiyotlar:
1.O.Mirzayev-Yem-xashak yetishtirish- (darslik) Toshkent, 2014.
2. Oripov R., Xalilov N. - O’simlikshunoslik - T.2007
3.U.Norqulov. Yaylovlar meliorasiya fanidan amaliy va laboratoriya mashg’ulotlari. O’quv qo’llanmA*. T.2017.90.bet
4.Q.Haydarov, M.Mahmudov “Yaylovshunoslik”. Darslik. Toshkent. 2010 y
Qo’shimcha adabiyotlar
1.Sh.Mirziyoyev Erkin va farovon demokratik O’zbekiston davlarini birgalikda barpo yetamiz. Toshkent, “O’zbekiston” NMIU, 2017y.
2.Sh.M.Mirziyoyev Qonun ustivorligi va inson manfatlarini ta’minlash yurt taraqqiyoti va halq farovonligining garovi. “O’zbekiston” NMIU, 2017y
3.Sh/M/Mirziyoyev Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga quramiz. “O’zbekiston” NMIU, 2017y
4.O’zbekiston Respublikasi prezidentining 2017yil 7 fevraldagi “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida” gi PF-4947-sonli farmoni. O’zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari to’plami, 2017y., 6-son, 70-moddA*.
REJA

1. 
   Uslubiy ko’rsatma
   
2. 
   Eksperemental qism
   

Topshirik. Dukkakli don ekinlarini o’stirishni texnologik kartasini tuzishni o’rganish.
Mashgulot uchun kerakli materig’allri va ukuv kullanmalari. Moya usimligining xujalikdagi keyingi uch yildagi xosildorligi xakidagi ma’lumotlar, soyani ustirishda kullaniladigan mashinalarning markalari, ugitlarning normasi, urugni ekish normasi, mexanizastiya ishlarini yumshok xaydashga utkazish uchun koeffistient, dala ishlarining bajarish muddatlari, tuprokda R₂O₅ va K₂O moddalarning mikdori kursatilgan agroximiyaviy kartogrammA*.
Topshirikni bajarish tartibi. Texnologik karta dukkakli don ekinlarini ustirishda bajariladigan xamma ishlarni kamrab oladi. Ukuvchildar topshirikni bajarish davomida spravochnik materig’allridan va boshka mashgulotlarda utilgan materig’allrdan foydalanadilar. Xamma xisob – kitoblar 100 gektar maydonga muljg’allb bajariladi.
Texnologik karta ekinlarni ustirishda eng zamonaviy mashinalardan foydalanishni, kul mexnatidan foydalanmaslikni kuzda tutishi lozim.
Transport ishlarining xajmi dala ishlarini bajarishda ombor va dalaning uzokligini urtacha 3 km xisobida kabul kiladi.
Uquvchilar texnologik karta buyicha xisoblashlarni uzlari bajaradilar va kartaning bush graalarini uzlari tuldiradilar.
Keng katorlab kator oralari 60 – 70 sm kilib ekiladi. Ekish normasi gektariga 2 – 3 kg. ekish chukurligi 1,5 – 2 sm.
Kuchatlari usimlik 3 – 4 ta barg chikarganda SKN – 6 markali kuchat utkazish mashinasida gektariga 40 – 50 ming tup kalinlikda, kator oralari 70 sm kilib ekiladi. Vegetastiya davrida kator oralari 2 – 3 marta yumshatiladi va mineral ugitlar bilan oziklantiriladi.
Xashaki karamni Uzbekiston sharoitida urganish shuni kursatadiki, u baxorda kuchatidan yoki urugidan ekilganda yoz davomida buyi 100 – 120 sm bulgan yugon, shirali poyalari va yirik barglar xosil kiladi. Bu xolda xashaki karamni dalada baxorgacha saklash mumkin. Ammo dekabr oyidan boshlab uning barglari tukila boshlaydi.
Xashaki karam avgust oyida urugidan yoki kuchatlaridan ekilganda xam yaxshi rivojlangan poya va kuplab barglar xosil kiladi. Usimlik yaxshi kishlaydi. Baxorga kelib mart oyidan boshlab usa boshlaydi, aprel oyida gullaydi va iyun oyiga kelib uruglari etiladi.uzbekiston sharoitida xashaki karam tuprok namligi xisobiga olingan xolda bir necha marta mugoriladi.
Mamlakatimizning Evropa qismida xashaki karam serxosil, kimmatli ozikabop ekin bulib xisoblanadi. Uni uzlashtirishdagi kiyinchiliklar urugning etishmasligi bilan boglikdir. Uzbekiston sharotida karamning urugchiligi masalasini osongina xal kilish mumkin.
Xashaki karamning kuk massasi SK – 2, 6A markali silos urish kombayinlarida yigishtirib olinadi.