O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya kafedrasi

6.5.3.18. Geoekologiya 

---

23 
Geoekologiya predmeti va vazifalari; Yerning quyosh sistemasi, Koinotda tutgan o’rni. Koinot, quyosh 
sistemasi va Yer sayyorasi evolyusiyasi. Yer geosferalari; geografik qobiq, uning tarkibi, tuzilishi va o’zaro 
aloqadorliklari; Global, regional va mahalliy geoekologik muammolar; geosistema va ekosistema, o’xshashligi va 
farqlari; tabiiy va tabiiy-texnogen geosistemalar, geoekologik tadqiqot uslubi; tabiiy va tabiiy-texnogen landshaftlar; 
landshaft diagnostikasi;
- 
Orol muammosi, vohalarning meliorativ ahvolining yomonlashayotgani, tekislik, yaylovlarda 
cho’llanishning xuruji, tog’ etaklari va yon bag’irlarida yaylovlar mahsuldorligining pasayib borayotganligi va 
boshqa ekologik muammolar atrof muhit omillari ta’siriga organizmlarning (populyasiyalar) moslanishi. 
6.5.3.19. Gidroekologiya 
Gidroekologiya fanining o’rganish obyekti, mazmuni va mohiyati, o’rganilish tarixi, maqsad va vazifalari, 
ahamiyati. Suv obyektlari to’g’risida tushuncha. Gidroekologik rejim va jarayonlar. Ko’llarning fizik-geografik 
xususiyatlari, suv va issiqlik rejimi, minerallanish xususiyatlari, muhofaza qilish choralari. Daryolar, suv omborlari, 
botqoqliklarning gidroekologik xususiyatlari. 
Alohida suv obyektlarining gidroekologik xususiyatlari, ularning geografik tarqalishi va muhofaza qilish 
choralari. 
Gidrobiontlarning ekologik guruhlari, ulardan foydalanish usullari va muhofaza qilish choralari. 
Ichimlik suv resurslarining yetishmaslik sabablari va ularni ifloslantiruvchi manbalar. Muhofaza qilish 
choralari. 
6.5.3.20. Gidrobiologiya 
Gidrobiologiya suvdagi hayot to’g’risidagi fan, uning maqsadi va vazifalari, gidrobiologiyaning rivojlanish 
etaplari, unda rus olimlari K.M.Ber, I.L.Danilevskiy, O.A.Grimm, N.M.Knipovich, K.M.Deryugin, S.A. Zernov, 
V.I.Jadin, G.G.Vinberglarning turli dengizlar va ichki suvlarda o’tkazilgan tadqiqot natijalari, Markaziy Osiyoda va 
xususan O’zbekistonda A.M.Muzaffarov (suv o’simliklari), A.M. Muxammadiyev (qisqichbaqalar), Z.Izzatullayev 
(suv mollyuskalari) A.Ergashev (suv o’tlari), A.A.Amonov va G’.K.Komilovlarning (baliqlar) va V.F.Gurvichning 
(gidrobiontlar) tadqiqotlari xususida tushunchalar. Gidrobiologiya fanining maqsadi, vazifalari, rivojlanish tarixi va 
boshqa fanlar bilan aloqasi. Gidrobiontlarning yashash sharoiti. Yerning suv qobig’i. Populyasiya. Biosenoz, 
Ekotizimlar. Suv mavjudotlarining suv xavzalariga moslashuvi. Plankton, neyston, nekton organizmlar, bentos 
organizmlar. Suv xavzalaridagi hayot, ekologik omillar va gidrobiontlarning o’zaro munosabati. Gidrobiontlar va 
suvda eriydigan tuzlar, muallaq moddalar, kislota yetishmasliga moslashish. Xaroratning gidrobiontlar hayotida 
ahamiyati. Gidrobiontlar hayotiga rN va nurlarning tasiri. Gidrobiontlar kompleks muhit omillarining tasiri va suv 
havzalarining biologik mahsuldorligi.