O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya kafedrasi

«GIDROEKOLOGIYa» FANINING MAQSADI. 
– Er yuzidagi barcha suv obektlarining 
joylanishi, tarqalishi ularning morfologiyasi, morfometriyasini o’rganish. Suv obektlarining 
sho’rligini
 
aniqlash. Suv obektlarining issiqlik rejimi, suv rejimi, tuz rejimini o’rganish. Daryo 
va ko’llarning struktura tuzilishi, ular basseyni va havzalarining maydonini kengayish va 
torayish sabablarini aniqlash. Bunday suv havzalariga antropogen omillarning ta’sirini o’rganish 
va uning oqibatlarini aniqlash. Suv havzalarida yashaydigan gidrobiontlar, ya’ni suv usimliklari 
va hayvonlarining biologiyasi va ekologiyasini o’rganish. Ekologik omillarning ular hayotiga 
ta’sirini o’rganish. Gidrobiosenoz strukturasini o’rganish. Gidrobiosenozlarda populyasiiyalararo 
munosabatlarni aniqlash, suv obektlarida energiya va moddalar transformasiyasini belgilash. 
Dengizlar va kontinental suv havzalarining biosenozini o’rganish. 
 
2. «Gidroekologiya» ning o’rganilish tarixi, maqsadi, mohiyati va ahamiyati.
FANNING VAZIFALARI. 
Er yuzidagi gidroekologik jarayonlarning eng umumiy 
qonunniyatlari to’g’risida tushuncha berish, erning geografik qobig’idagi tabiiy suvlarning 
ahamiyati va rolini ko’rsatish. Turli xildagi suv obektlari, jumladan, muzliklar, er osti suvlari, 
daryolar, ko’llar, suv omborlari, botqoqliklar, okeanlar va dengizlarning asosiy geografik, 
gidrologik va ekologik hususiyatlari bilan tanishtirish. Suv obektlarini o’rganish usullari bilan 
tanishtirish. Suv resurslaridan halq xo’jaligida rasional foydalanish va tabiatni muhofaza qilish 
uchun ulardagi gidroekologik jarayonlarning asosiy mohiyati bilan tanishtirish.
SUV OBEKTLARI.
Er yuzasida, Er qobig’ining yuqori qatlami to’plangan o’zining 
ma’lum gidroekologik rejimiga ega bo’lgan, moddalar almashinishida qatnashadigan tabiiy 
suvlarning kattagina qismi suv obektlari deyiladi. Suv obektlari uch guruhga bo’linadi.
1) Oqar suvlar – bunga daryolar, kanallar, irmoqlar va barcha oqadigan suvlar kiradi.

---

124 
2) Suv havzalari – bu er yuzasining botiq joylarida joylashgan va sekin oqadigan suv 
obektlaridir, bularga okeanlar, dengizlar, ko’llar, suv omborlari, botqoqliklar kiradi.
3) Alohida suv obektlari – bularga muzliklar va er osti suvlari kiradi. Er yuzasidagi tabiiy suvlar 
gidrosferani hosil qiladi. Gidrosfera deganda er yuzidagi hamma suv obektlari tushuniladi. Lekin 
atmosfera havosidagi suv bug’lari va organizmlar tarkibidagi suvlar bunga kirmaydi.