O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti fakultet: Magistratura bo‘limi Kafedra: Xalqaro turizm va turizm servisi «Himoyaga tavsiya etildi»

Marshrutdagi ekskursiya xizmatlari.
Turistik marshrutda ekskursiya 
xizmatlarini tashkil qilish turning jizabador, qiziqarli o'tishini ta'minlaydi. Har 
qanday turistik marshrutda ekskursiyalarni tashkil qilish turoperatorning 
tadbirkorligiga bog'liq bo'ladi. 
Hozirgi vaqtda shaharlardagi diqqatga sazovar joylarni ko'rishga va diniy 
ziyoratgoh maskanlarga kelib-ketuvchi turistlarni ekskursiyalarga taklif qilish 
deyarli yo'q hisoblanadi. Chunki bunday joylarga ham puxta tuzilgan turistik 
marshrutlar ishlab chiqilmagan. Eng afsuslanarli joyi shundaki, hozirgacha 
turistlarga turist yurmoqchi va ko'rmoqchi bo'lgan marshrut unga og'zaki holda 
taklif qilinmoqda. Shaharlardagi xotira bog'lari, o'lkashunoslik, xalqlar tarixi va 
hayvonot olami bilan bog'liq muzeylar, xalqimizning hunarmandchiligi 
ustaxonalariga mahalliy turizmda ham, xalqaro turizmda ham qiziqarli 
ekskursiyalar uyushtirishning katta imkoniyatlari deyarli barcha shaharlarimizda 
mavjud. 
Shahar ichidagi turistik marshrutda albatta ekskursiya marshrutlari 
qo'yilishi lozim. Buning uchun shaharlardagi ekskursiya ob'ektlari to'liq 
ro'yxatga olinib undagi xizmatlarning turlari va baholari aniqlanishi lozim. Endi 
shaharlardan chiqish va uzoq masofalarga (ekoturizm, arxeologik yoki ovchilik 
turizmi kabilar) boriladigan turistik marshrutlarda albatta yo'l-yo'lakay ko'rib 
o'tiladigan ekskursiya marshrutlari bo'lishi marshrutni qiziquvchanligi, turli-
tumanligini kuchaytiradi. 
Chunki, uzoq masofaga avtotransportda to'xtovsiz yurish turistlarni 
toliqtiradi (ayniqsa tabiiy relyefi qariyib bir xil bo'lgan cho'l hududlaridan 
yurilganda). Uzoq masofalarga turistik marshrut ishlab chiqilganda dastlab yo'l 
va yo'l atrofida bo'lgan diqqatga sazovor joylar, tarixiy obidalar, buloqlar yoki 
qadimiy daraxtlar, soylar va boshqa to'xtash mumkin bo'lgan ob'ektlar haqida 
ma'lumotlar to'planadi. 

---

86 
Turistik 
marshrut 
tuzuvchi 
bu 
ob'ektlarning 
eng 
jozibador, 
qiziqtiruvchilariga ekskursiyalar uyushtirishini turistik marshrutga kiritishi 
turistning yo'lda zerikishining oldini oladi. Shu o'rinda yana bir muhim fikrni 
yodda saqlash lozimki, marshrut haqidagi bukletda yoki axborotnomada 
marshrut yo'li atrofidagi barcha diqqatga sazovor ob'ektlarning rangli rasmlari 
qisqacha izohda berilishi turistlarning ekskursiyalarni tanlashiga sharoit 
yaratadi. 
Ekskursiyalarni tanlashda ob'ekt asosiy yo'ldan juda ham uzoq 
bo'lmasligiga e'tibor berish lozim. Ayniqsa, yo'lda bir piyola choy ichishni ham 
marshrutdagi ekskursiya ob'ekti sifatida tanlash mumkin. Bu holatda hozirgi 
vaqtda turli xil milliy taomlarimizni tayyorlayotgan choyxonalarga, 
oshxonalarga xalqaro turistlarni ham, ichki turistlarni ham taklif qilish mumkin. 
Agar marshrutning tushlik vaqti kelsa, turistlar bilan milliy taomlarimizning 
tayyorlanishi va uning mazaligi haqida to'xtash mumkin bo'lgan choyxonalar 
yoki oshxonalargacha qiziqarli suhbatlar uyushtirish ham mumkin
39
. 
Oilaviy turizm oilaviy munosabatlarni mustahkamlashning eng yaxshi 
usuli hisoblanadi. Ushbu turdagi ta’tilning asosiy maqsadi kundalik hayotda juda 
kam bo'lgan oila a'zolarining bir-biri bilan aloqalarini to'ldirishdir. Bu nafaqat 
jismoniy va aqliy kuchni tiklashga imkon beradi, balki insonlarning jamiyatdagi 
yanada ko'proq bahamjihat bo’lishiga yordam beradi.