O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti fakultet: Magistratura bo‘limi Kafedra: Xalqaro turizm va turizm servisi «Himoyaga tavsiya etildi»

Xalqaro ekoturizm tashkiloti (TIES) – 
“Ekoturizm
–
tabiat
 
mintaqalariga mahalliy aholining farovonligini quvvatlovchi, atrof-muhitni 
saqlovchi ma’suliyatli sayohatdir” – deb ta’rif bergan
38
. 
Yuqorida keltirilgan mulohaza va fikrlarni jamlab biz oilaviy turistlarning 
ekologik turizmni amalga oshirganda quyidagilarni o’rganishi va his qilishi 
mumkinligini aytishimiz mumkin: 
Oilaviy ekoturizm 
– faqat tabiat bag’rida 
oilaviy dam olish, o’rganish, kuzatish, tomosha qilish va zavqlanish natijasida 
tabiatni, biologik xilma-xillikni saqlash, muhofaza qilish tadbirlariga ixtiyoriy 
moddiy yordam berishga qaratilgan, mahalliy aholining milliy madaniyatini, 
me’rosiy an’analarini, yashash tarzini hurmat qilishga asoslangan, oilaviy 
ekoturistlar uchun barcha turistik xizmatlarni taqdim etish imkoniyatiga ega 
bo’lgan turistik faoliyatdan iboratdir. 
Shundan kelib chiqib oilaviy turistlar uchun ekoturistik marshrutlar ishlab 
chiqish uchun bir nechta tamoyillarga rioya qilish maqsadga muvofiq bo’lar edi: 
1.Ekoturizm marshrutlaridagi jozibadorligi
, betakrorlik tamoyili 
talablari haqida ta'riflashni batafsil keltirishga izoh bu yerda ortiqchalik qilsa 
kerak. Ekoturizmning kelib chiqishi ham insonning tabiatni sog'inishi, hozirgi 
sivilizatsiya bo'hronlaridan (atmosferaning ifloslanishi, yerlarning ishdan chiqib 
borayotganligi, noyob o'simlik va hayvonotning insondan uzoqlashib 
borayotganligi, 
toza 
havoning 
yetishmayotganligi 
va 
hakozolar…) 
charchaganligidan, insonning tabiatdagi toza havoli tabiiy mintaqalariga 
sayohatni xohlaganligidan kelib chiqdi. Bu soha marshrutlarini tuzganda 
tabiatdagi jozibadorlik–betakrorlikning o'zi ham tabiiy mintaqalarning o'ziga xos 
bo'lgan landshaftlari, shu mintaqada o'suvchi o'simliklar va shu mintaqa 
tabiatiga intilish jihatlarini hisobga olish to'g'ri bo'ladi. 
Ekologik marshrutlar tuzishda ishlatiladigan jozibadorlik va betakrorlik 
ko'rinishlari O'zbekistondagi 5 ta tabiiy ekologik mintaqada mavjud. Shuning 
uchun ham ekologik maskanlarga–resurslarga marshrut tuzishda bu tamoyilni 
38
Халқаро ташкилотларнинг экотуризм бӯйича таърифлари Ҳайитбоев Р., Матяқубов У., 
Экологик туризм, услубий қӯлланма, Самарқанд, 2010, 60 б, бӯйича берилди

---

74 
qo'llashning kutilgandan ziyoda bo'lgan imkoniyatlari bor. Eng muhimi, 
marshrut tavsifida ekologik resursdagi jozibador va betakror tabiiy ko'rinishlar 
birinchi navbatda rasmlar tasvirida berilishi kerak. Bu tipdagi marshrutlarni 
ishlab chiqishda albatta noyob hayvonot olamidagi qushlar, hayvonlar, «Qizil 
kitob»dagi hayvonot turlarining rasmlari, ta'riflari marshrut ma'lumotlarida 
berilishi maqsadli bo'ladi.