O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti mexanika-matematika fakulteti


 Chekli ayirmalar usuli haqida tushunchalar



Download 0,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/12
Sana11.01.2022
Hajmi0,93 Mb.
#343325
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
bir jinsli bolmagan plastinka uchun ikki olchovli issiqlikotkazuvchanlik

2. Chekli ayirmalar usuli haqida tushunchalar 

 

Xususiy hosilali differensial tenglamalarni taqribiy yechish usullaridan biri bu 



to’rlar usulidir.Bu usulning g’oyasi quyidagicha.Soddalik uchun ikki o’zgaruvchili 

funksiya  uchun  o’lchami  bir  birlikli  kvadrat  sohada  chegaraviy  masalaning 

yechimini  toppish  haqida  tushunchalar  keltiramiz.  Umuman  olganda 

x

va

y

 

koordinatalar bo’yicha to’r qadamlari har xil bo’lishi mumkin.  




 

Ta’rifga ko’ra xususiy hosila quyidagiga teng: 



 

Agar 


u

(

x

,

y

)  funksiyani  tadqiqot  sohasi  to’rining  tugunlaridagina  qarasak,  u 

holda xususiy hosilalar quyidagicha yoziladi: 

 

bu  yerda  (



i

,

j

)  –  tadqiqot  sohasining  (

x

,

y

)  nuqtasiga  mos  keluvchi  tugun.Bu  ifoda 

o’ng  chekli  ayirma  deb  ataladi.  Bu  formulaning  bunday  atalishiga  sabab  unda 

funksiyaning  tadqiqot  nuqtasi  va  undan  o’ngdagi  nuqtalardagiqiymatlaridan 

foydalanilganligida. Xuddi shunday tadqiqit nuqtasi va undan chapdagi nuqtadagi 

fuksiya  qiymatlaridan  foydalansak,  u  holda  chap  chekli  ayirma  deb  ataluvchi 

quyidagi formulaga kelamiz: 

 

Shu  jarayonni  davom  ettirib,  ikkinchi  tartibli  xususiy  hosila  uchun  markaziy 



chekli ayirmali formulani hosil qilamiz: 

 

Bu 



formulada 

simmetrik 

nuqtalardagi 

funksiya 

qiymatlaridan 

foydalanildi.Aslida bu formula nosimmetrik nuqtalar uchun ham yozilishi mumkin 

(masalan, bir tomonlama hosila). 

 


Download 0,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish