|
4.6. Kislorodli mash’al pechni (KFP) konstruksiyasi va
uni hisoblash
Birinchi KFP pechi 1953 yilda Kanadaning «Koper Klif» zavodida ishga
tushirilgan. 1868 yilda Olmaliq zavodida xuddi shunday pech ishga tushirildi.
Ikkala pechning konstruksiyasi bir xildir.
Pechning fundamenti monolit temir betondan tayyorlangan. Fundamentning
ustiga eni 50 mm bo‘lgan cho‘yan plitalari joylashtirilgan. Plitalarga betondan
tayyorlangan qatlam quyilgan.
Pechning ishchi tagi (leщad) uch qator ogneupor g‘ishtidan yasalgan: eng
pasti eni 230 mm bo‘lgan shamot, o‘rta qismi – 230 mm magnezitoxromit va sirt
ishchi qatlami eni 460 mm bo‘lgan megnezitoxromit g‘ishtidan tayyorlangan.
Leщadni tepa qismi yon tomonini terish uchun parametr bo‘yicha gorizontal
shaklda yasalgan. Yon tomoni normal magnezitoxromit g‘ishtidan yasalib uni
enligi 810 mm tashkil qiladi, bosh va oyoq tomonlarini eni esa 920 mm. Pechni
ishchi tepa qismi (svod) eni 460 mm bo‘lgan magnezitoxromit g‘ishtidan terilgan.
Pechni mustaxkamlash uchun eni 15 mm bo‘lgan po‘lat kujux, 55 nomerli
dvutavr va 50 mm li po‘lat tyagalar maxsus qurilmalarda ishlatilgan.
107
Shlakni pechdan 2 ta, suv bilan sovitadigan, misdan yasalgan leyka orqali
chiqariladi. Leykalar pechni oyoq devorida bo‘lib leshaddan 700 mm balandlikda
joylashgan. Shteyn bir-biri bilan bog‘langan ikkita sosud tizimida ishlaydigan
sifondan chiqariladi. Sifonni yuqori ostonasi tenglama orqali topiladi:
H = (h
1
g
1
+ h
2
g
2
) / g
1
Bunda: h
1
va h
2
– shteyn va shlak vannalarini o‘rtacha balandliklari, sm g va
g – shteyn va shalkni zichligi g/sm.
Pechni hisoblash -
KFP pechni hisoblash uni eritish zonasi, apteyk va asosiy
o‘lchamlarini aniqlashdan iborat. Pechning asosiy o‘lchamlari – balandlik, diametr
va ishchi xajmi. Moddalarni tushish payti, sulfidlarni oksidlanish reaksiya davomi
va gaz oqimini tezligi asosida hamma kerakli o‘lchamlarni hisoblasa bo‘ladi.
Eritish shaxtasini balandligi formula yordamida aniqlanadi: h=W / t1, gl.
H = W / t
1
, m
Bunda W – shixta moddalarni tushish davri, m/s.
T – sulfidlarni oksidlanish reaksiyasining davomi, shixtada topilishi
mumkin:
W = 2/9 (
- S) g r
2
/ ch
Bunda: ch – moddani radiusi, gl
- moddani zichligi, kg/m
3
- gaz fazasini zichligi, kg/m
3
Moddani zichligi boyitmani tarkibiga bog‘liq bo‘lib 4000-4500 kg/m
3
tashkil qiladi. 1450-1500
o
S oralig‘ida gaz fazasining zichligi 0,30-0,35 kg/m
3
.
O‘sha harorat oralig‘ida gaz fazasini yopishqoqligi 16-17*10
-5
m
2
/s tashkil qiladi.
Hisoblash uchun moddani o‘rtacha radiusini olish kerak. KFP jarayonida, kinetik
ma’lumotlarga ko‘ra, sulfid boyitmasidagi moddani oksidlanish vaqti 1 soniyani
tashkil qiladi.
Eritish shaxtasini kesim maydonini tenglama orqali topiladi:
S = V / W
·
gl
Bunda: v – texnologik gazning xajmi, gl/sek
W – gazning harakatlanish tezligi, m/sek.
108
Gazning xajmini berilgan shixta komponentlarini metallurgik hisobotlar
bilan topiladi. Gazning tezligini shixta moddasini erkin tushish vaqtiga teng deb
qabul qilinadi.
Shixtani balandligi va kesimini bilgan holda, uni diametr va xajmi
aniqlanadi. Shixtani xajmi to‘g‘ri topilgani, pechni ishlab chiqarish unumdorligi,
shixtani issiqlik kuchlanishi orqali tekshirilishi mumkin. Issiqlik kuchlanish KFP
jarayoni uchun 240-290*10
3
kDj/m
3
*soat ni tashkil qiladi.
Gaz egallaydigan joy maydon kesimi (m
2
) to‘g‘riburchak qismi va
segmentdan tashkil topadi:
S = bh + r
2
(
- Sin
o
) / 2
bunda b – kamerani enligi, m;
h – to‘g‘ri burchak qismini balandligi, m;
r – svodni radiusi, m;
- va
o
– markaziy burchakning radian va gradusda o‘lchamlari.
Suyuq vannani balandligi, qoidadagiday 1 m tashkil qiladi, shlak qatlamini
enligi 0,6 m, shteynniki esa – 0,4 m. SHlak vannasini xajmi (m
3
) tenglama orqali
topiladi:
V
1
= V t
Bunda: V – shlakni xajmi, m/soat
t – shlakni vannada bo‘lish vaqti, soat.
SHlakni soatbay ajralib chiqishi, pechning ishlab chiqish unumdorligini va
shixtaning tarkibiga bog‘langan holda, texnologik hisobotlardan aniqlanadi.
SHteyn vannasini xajmi, qoidadagiday 0,7 V
1
ga teng bo‘ladi, vannaning
butunlay xajmi esa 1,7 V
1
dir. Ishchi kamerani uzunligi aniqlanadi:
1 = 1,7 V / v h
bunda: v – vannaning enligi (kamerani gaz egallaydigan joyning enligiga
teng) m;
h – vannadagi eritmani balandligi, m.
109
Apteykni kesish maydonini gazning xajmi va tezligidan topiladi. Apteykga
kirishdan oldin gazning xajmi bir oz kamroqdir, uni harorati 1250-1300
o
S gacha
pasayadi. Apteykda gazning tezligini 10-12 m/s qabul qilinadi.
KFP pechini gaz egallaydigan zona xajmini berilgan ishlab chiqish
unumdorligi, shixtani issiqlik chiqarish va issiqlik kuchlanishi orqali topilsa ham
bo‘ladi:
V = Q Q
kattik
/ V
bunda: Q – bir soatda ishlab chiqarish unumdorligi, t;
Q
kattik
– shixtani issiqlik chiqarishi, kDj/t;
V – issiqlik kuchlanishi, kDj/(m * soat)
Gaz egallaydigan zonani maydon kesimi aniqlanadi:
S = V / 1
Eritish zonasining uzunligi (1) mash’alning aerodinamik uzunligi orqali
topiladi (qoidadagiday 1 = 12 – 14 m).
Do'stlaringiz bilan baham: |
