O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qo‘qon davlat pedagogika instituti

Amaliy va seminar mashg’ulotlari 

 

225 

 

-              San’at yo’nalishidagi to’garaklar. 

Sinfdan  va  maktabdan  tashqi  ishlarni  yaxshi  yo`lga  qo`yishda  maktab jamoasi 

va  o`qituvchilarining  vazifalari.  Sinfdan  va  maktabdan  tashqi  ishlar o`quvchilarni  

ma`naviy-axloqiy  ruhda    tarbiyalashda,    ularga    bilim    berishda    muhim  vosita 

bo`lganligi  tufayli  bu  ishlarni  Keng  yo`lga  qo`yishga  maktab  direktorlari,  ilmiy 

mudirlar,    shuningdek,    o`qituvchilarjamoasikatta    e`tibor    berishi,    «Kamolot»va 

«Kamalak»  tashkilotlari,   ota-onalarjamoasiva    maktab    rahbaralri    yordamidan    har 

tomonlama foydalanish kerak. 

O`quvchilar    bilan    olib    boriladigan    sinfdan    va    maktabdan    tashqi    ishlarni 

o`qituvchilar  jon  dillari  bilan  sevishlari,  bu  ishga  rahbarlik  qilishda  ishtirok    etishni 

o`zlarining  eng  muhim  vazifalaridan  biri  deb  bilishlari  zarur.  Maktabning  yangi 

vazifasi  har  bir  o`qituvchidan  faqatgina  o`z  fani  va  uni  o`qitishni  a`lo  darajada 

bilishnigina  emas,  balki  bilimlarni  chuqur  egallashni  va  bundan  sinfdan  tashqi 

ishlarni  maqsadga  muvofiq    yo`lga    qo`yishda    ijodiy    foydalana    bilishni,    har  

tomonlama    ma`lumot    va  mahoratga  ega  bo`lishni  talab  qiladi.  Bu  vazifalarning 

muvaffaqiyatli hal qilinishiga har taraflama yordam ko`rsatish har bir o`qituvchining 

oliy burchidir. 

Sinfdan    tashqari    ishlar    shaklini    tanlaganda    uning    tarbiyaviy    ahamiyatini    shu 

ishning maqsadi, vazifalari nuqtayi nazaridan baholash kerak. 

Sinfdan    tashqari    ishlarning    metodlari    va    vositalari    tarbiya    metodlari    hamda 

vositalaridan iboratdir. Ularni tanlash sinfdan tashqari ishning mazmuni, shakli bilan 

belgilanadi. Masalan, pedagog bolalarning bilishga bo‘lgan qiziqishlarini, ong-bilim 

doirasini   kengaytirishga    qaratilgan   va   „Inson   va   fazo“   deb   nom-langan   sinf 

mashg‘ulotini    tanladi    deylik    Shunda    u    quyidagi    metod-lardan    foydalanishi  

mumkin:  bolalar    bilan    suhbat    (ularning    qiziqishlari,   mazkur    masala    yuzasidan  

xabardorligini aniqlash maqsadida); bolalarga axborot tayyorlash bo‘yicha topshiriq 

(o‘ziga  xos  hikoya  metodi);  o‘yin  metodi  turli  variantlarda  qo‘llaniladi  (sujetli 

rollarga  bo‘lib  o‘ynaladigan  o‘yin    elementlari    -  bunda    maxsus    o‘yin    anjomlari  

yordamida    bolalardan    biri  „kosmos“ga  yuboriladi  va  undan  ko‘rayotganlarini 

tavsiflash  so‘raladi);  „parvoz  rejasi“ni  tuzish    -  bunda    bolalar    kosmonavtlar  

bajaradigan  ish  turlarini  aytib  o‘tadilar;  uzoq sayyoralarda qoldirilgan sirli xatlarni 

rasshifrovka qilish va hokazo. 

Tarbiyaning  maqsadi.  Tarbiya  ijtimoiy  hodisa  ekanligi  xususida  fikr  yuritganda, 

uning  aniq  maqsadga  yo’naltirilgan  hodisa  ekanligi  ta’kidlanadi.  Inson  kamolotiga 

ta’sir  etuvchi  omillarni  tahlil  qilish  shuni  ko’rsatadiki,  bu  omillar  ichida  tarbiya 

muhim va yetakchi  o’rinda  turar  ekan. Haqli savol  tug’iladi: tarbiyaning  maqsadi 

nima?  Uning maqsadini kim va nima belgilab beradi? 

Tarbiyaviy ishning samaradorligi mana shu savollarga to’g’ri javob topishga bog’liq. 

---