O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qo‘qon davlat pedagogika instituti

O‘quvchi yoshlarning hayotiy faoliyatining asosiy shakli 

sifatida to‘garak va klublar ishini tashkil etish.. 

---

Amaliy va seminar mashg’ulotlari 

 

223 

 

tutiladi. Maktabdan tashqari ishlar o`quvchilar bilan olib boriladigan, maxsus tashkil 

etilgan  muassasalar  tomonidan  uyushtiriladigan  ta`lim-tarbiya  va  madaniy  ishlardan 

iboratdir. 

Bu ishlarni olib boorish tartibi O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida” gi  

Qonunining    II    bob    17-moddasi    “Maktabdan    tashqari    ta’lim”    ni    tashkil    etish 

masalasini  aniq  belgilab  bergan:  “Bolalar  va  o’smirlarning  yakka  tartibdagi 

ehtiyojlarni qondirish, ularning bo’sh vaqti va dam olishini tashkil etish uchun davlat 

organlari, jamoat  birlashmalari,  boshqa  yuridik  va  jismoniy  shaxslar,  madaniy-

estetik,  ilmiy, texnikaviy, sport va boshqa  yo’nalishlarda maktabdan tashqari ta’lim 

muassasalarni  tashkil  etishlari  mumkin”.  Maktabdan  tashqari  ta’lim  muassasalariga 

bolalar, o’smirlar ijodiyoti saroylari, uylari, klublari va markazlari, bolalar-o’smirlar 

sport  maktablari,  san’at  maktablari,  musiqa  maktablari,  kutubxonalar, 

sog’lomlshtirish muassasalari va boshqa muassasalar kiradi. 

Sinfdan    va    maktabdan    tashqi    ishlarning    ahamiyati    va    asosiy    vazifalari. 

O`quvchilar  bilan  olib  boriladigan  sinfdan  va  maktabdan  tashqi  ishlarga  ta`lim-

tarbiya  jarayoning    ajralmas    tarkibiy    qismidir.    U    darslarda    olib    boriladigan  

o`quv-tarbiya  ishlarini  mustahkamlab  va  to`ldirib  borishi  bilan  birgalikda 

o`quvchilarni  pedagogik  ta`sir  ostiga  to`la  ravishda  jalb  etishga  hamda  dars  uchun 

ajratilgan vaqt ichida amalga oshirilishi qiyin bo`lgan yoki butunlay iloji bo`lmagan 

bir qancha muhim tarbiyaviy vazifalarni hal qilishga yordam beradi. 

Qiziqish  va  intilishlarini  darslarda,  masalan,  fizika  darslarida,  yetarlicha  qondirish 

mumkin    emas.    Bu    vazifani    o`quvchilar    bilan    ularni    qiziqtirgan    masalalar  

bo`yicha  

71darsdan tashqi mashg`ulotlar o`tkazish yo`li bilangina maqsadga muvofiq ravishda 

hal qilish mumkin. 

Sinfdan  va  maktabdan  tashqi  ishlarning  mazmuni juda  ham  xilma-xildir. Bunga  

eng    avvalo    o`quvchilarning    bilimlarini    chuqurlashtirish    va    Kengaytirish, 

bilimlaridan  amaliy va  mustaqil  ravishda  foydalana  bilishga o`rgatish, o`quvchilarni 

ijtimoiy foydali Mehnatga tayyorlab borish va shu bilan birga, ularga ijtimoiy-siyosiy 

tarbiya  berish  maqsadiga  qaratilgan  tadbirlarni  uyushtirish  kiradi.  So`ngra 

o`quvchilarga badiiy tarbiya berish, ularning turli qobiliyat va iste`dodlarini o`stirish, 

o`quvchilarning sog`lig`ini mustahkamlash, jismoniy kuch-quvvatlarini rivojlantirish 

ishlari  va  nihoyat  o`quvchilarning    madaniy    dam    olishlarini    uyushtirish    bilan  

bog`liq  bo`lgan mashg`ulotlar kiradi. 

Sinfdan  va  maktabdan  tashqari  ishlarning printsiplari, tashkiliy  shakllari  va usullari. 

Sinfdan    va    maktabdan    tashqi    ishlar  har    tomonlama    kamol    topgan    inson 

tarbiyasining    maqsad    va  vazifalariga    muvofiq    ravishda    hamda    o`quvchilarning 

tashabbuskorligiga tayanish asosida tashkil qilinadi va olib boriladi. Bundan tashqari 

---