O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti xamraqulov zafarjon yigitaliyevich

yigirma besh yil
dan ko’p bo’lmagan muddatga 
tayinlanadigan jazo uzoq muddatli ozodlikdan mahrum qilish jazosi hisoblanadi. 
Bu jazo turi ayol kishiga, o’n sakkiz yoshga to’lmagan va oltmish yoshdan oshgan 
erkaklarga nisbatan qo’llanilmaydi. 
O’zbekiston Respublikasining 2015 yil 10 avgustdagi “O’zbekiston 
Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o’zgartish va qo’shimchalar kiritish 
to’g’risida”gi №389-sonli Qonuniga kiritilgan o’zgartish asosida ozodlikdan 
mahrum etishga hukm qilinayotgan ayollarga hamda oltmish yoshdan oshgan 
erkaklarga tayinlanadigan jazo ozodlikdan mahrum qilish yeng ko’p muddatining 
2/3 qismidan oshmasligi kerakligi belgilangan. Bu agar Maxsus qism normasi 
sanktsiyasida yeng uzoq muddat 15 yil bo’lsa, jazo 10 yildan oshmasligi 
kerakligini, yigirma yil bo’lsa o’n uch yilu uch yarim oygacha maksimal jazo 
berilishini anglatadi. 
Ozodlikdan mahrum qilish jazosining og’ir-yengilligiga ko’ra erkaklar va 
ayollarning jazoni o’tash joyi bir-biridan farqlanadi. Erkaklar uchun manzil-
koloniyalar, umumiy, qattiq va maxsus tartibli koloniyalar hamda turma jazoni ijro 
etilish joyidir. Ayollar esa manzil-koloniyalar, umumiy va qattiq tartibli 
koloniyalarda jazoni o’taydilar.
Ozodlikdan mahrum qilishning turmada o’tash tartibi jazoning besh yildan 
ko’p bo’lmagan muddatiga o’ta xavfli retsidivistlarga, og’ir yoki o’ta og’ir jinoyati 
uchun besh yildan ortiq muddatga ozodlikdan mahrum qilingan shaxslarga 
tayinlanishi mumkin.
Ijtimoiy xavfi katta bo’lmagan, uncha og’ir bo’lmagan va ehtiyotsizlik 
oqibatida jinoyat sodir etganlik uchun ushbu jazo homilador ayollarga, uch yoshga 

---

73 
to’lmagan bolasi bor ayollarga, pensiyaga chiqish huquqiga ega bo’lgan shaxslarga 
qo’llanilmaydi.
Ozodlikdan mahrum qilish jazosi mahkumni erkinligini cheklaydi. 
Jinoyatining ijtimoiy xavflilik darajasi tufayli jazoni ijro etish joylaridagi tartiblar 
ham yengilidan og’iriga qarab o’sib boradi. Yeng yengil hisoblanuvchi manzil-
koloniyada ham tartib buzuvchilar topiladi. Bunday hollarda sud ashaddiy tartib 
buzuvchilar jazosining o’talmagan qismini umumiy tartibli koloniyada o’tashi 
bo’yicha hukm chiqarishi mumkin.