O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti xamraqulov zafarjon yigitaliyevich

- Har uch yigitning harakatlariтш baholang. Kim aybdorligini aniqlang.

---

205 
xavflilik davolanishning shart-sharoitlariga mos kelsa, majburlov chorasining 
ushbu turi qo’llaniladi.
Umumiy tartibli ruhiy kasalliklar dispanserining reabilitatsiya bo’limiga 
ijtimoiy xavfliligi kattaroq bo’lgan ruhiy kasallar yotqiziladi. Agar ularni ixtiyoriy 
asoslarda reabilitatsiya bo’limiga o’tkazib bo’lmasa, bu ish majburiy tartibda 
amalga oshiriladi. Reabilitatsiya bo’limida ruhiy holatining buzilganligi o’zi va 
atrofdagilar uchun xavf tug’dirgan bemorlar nazorat ostida bo’ladi. Reabilitatsiya 
bo’limiga yotqizish uchun ruhiy kasalning o’z hayotiy ehtiyojlarini mustaqil 
ravishda qondira olmasligi, bunga layoqatsizligi hamda psixiatriya yordamisiz 
qoldirilsa, holati yomonlashuvi tufayli sog’lig’iga jiddiy shikast yetkazilishi 
mumkinligi ham inobatga olinadi. Bu yerdagi bemorlar parvarishga ko’proq 
muhtoj bo’lishadi. Ularni davolash jarayonga jiddiy munosabatda bo’lishni talab 
etadi.
Kuchaytirilgan kuzatuv belgilangan ruhiy kasalliklar dispanserida ijtimoiy 
xavfi o’ta yuqori bo’lgan yoki boshqa dispanserda davolash imkoni bo’lmagan, 
muntazam ravishda qoidabuzarliklarga yo’l qo’yadigan ruhiy kasallar majburiy 
davolanish uchun yotqiziladi. Kuzatuvi kuchaytirilgan shifoxonalar tartibi 
boshqalariga qaraganda qattiqroq rejimga ega bo’ladi. Bu yerda ruhiy holati 
buzilgan bemorlar boshqalardan batamom ajratilgan holda saqlanadi.
Jinoyat kodeksiga 2019 yil 12 sentyabrda kiritilgan o’zgartishga ko’ra, 
majburlov choralari tarkibiga tibbiy yo’sindagi majburlov choralarining beshinchi 
turi kiritilgan. Mazkur majburlov chorasi jazoni ijro etish muassasalarida ruhiy 
holati buzilgan kasallar uchun mo’ljallangan. Ruhiy holati aqli rasolikni istisno 
etmaydigan darajada buzilgan, jinoyatni sodir etish vaqtida o’z harakatlarini to’liq 
anglay olmagan, o’zini idora qila olmagan shaxslarga nisbatan majburlov choralari 
qo’llashni ko’zda tutadi. Majburlov chorasi qo’llaniladigan shaxslar jazoni ijro 
etish muassasasining davolash-profilaktika yordami ko’rsatish bo’limlarida, 
shuningdek mahkumlar uchun mo’ljallangan ixtisoslashgan shifoxonada 
ambulatoriya kuzatuvida bo’lishadi va majburiy davolanishadi. 

---

206