O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

5-Mavzu: Eneolit davri arxeologiyasi (2 soat) 
Reja: 
1.  Eneolit davri xronologiyasi, tavsifi va o'rganilishi. 
2. Eneolit madaniyatining rivojlanish bosqichlari. 
3. Qurilish va me'morchilik. 
4. Kulolchilikning mukammallashuvi. 
5. Eneolit davri san'ati. 
 
Eneolit  davri  tavsifi.  Dastlabki  metall  -  misga  ishlov  berishning  boshlanishi 
insoniyat  ijtimoiy-iqtisodiy  va  madaniy  taraqqiyoti  burilishidagi  omil  sifatida. 
Mesopotamiyada  shahar-davlatlarning  shakllanishi.  Eron  eneolit  davrida    (Sialk  va  Suza 
kompleksi)  Afg’oniston  eneolit  davrida  (Mundigak).  O’rta  Osiyoning  eneolit  davri 
madaniyatlari  (Anov-Nomozgoh,  Sarazm).  Manzilgohlar,  qurilish  va  me‘morchilik. 
Hunarmandchilik  taraqqiyoti  (kulolchilik  va  metall).  Haykalchalar.  Kavkaz  ortining 
eneolit  davri  madaniyatlari.  Karpatoldi  (Moldova,  Ruminiya  va  G’arbiy  Ukraina) 
hududida  Tripole  madaniyati  va  uning  bosqichlari.  Manzilgohlar  va  uy-joylar. 
Dehqonchilik  va  chorvachilik.  Kulolchilik.  Tosh  qurollar.  Metallarga  ishlov  berishning 
rivojlanishi.  Tasviriy  san‘at.  G’oyaviy  qarashlarning  namoyon  bo’lishi.  Eneolit  davri 
janubiy  va  shimoliy  hududlari  qabilalari  madaniy-iqtisodiy  taraqqiyotining  notekisligi. 

---

Yevrosiyo dashtlarida Maykop, Drevneyam va Afanasev madaniyatlari. 
 
 
Adabiyotlar: 
1. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – T.,  2008. 
2.  Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. – T., 1998. 
3. Annayev  T.,  Tilovov  B.,  Xudoyberdiyev  Sh.  Boysun arxeologik  yodgorliklari.  – T., 1999.  
4.  Jo’raqulov  M.,  Isomiddinov  M.  O’rta  Osiyo  kulolchiligi  tarixidan.  –  Samarqand, 
1999.  
5. Isomiddinov M.H. Sopolga bitilgan tarix. – T., 1993. 
6. Kabirov J., Sagdullayev A. O'rta Osiyo arxeologiyasi. – Т., 1990. 
7. Sagdullayev A. Qadimgi O’rta Osiyo tarixi. – T., 2004. 
8. Авдусин Д.А. Основы археологии. – М., 1989. 
9. Исаков А.И. Саразм. – Душанбе, 1991. 
10. Мартынов А.И. Археология СССР. – М., 1973. 
11. Массон В.М. Первые цивилизации. – Л., 1961. 
12. Массон В.М. Средняя Азия и Древний Восток. – М.-Л., Наука,    1964. 
13. Массон В.М. Страна тысячи городов. – М., Наука, 1966. 
14. Сарианиди В.И., Кошеленко Г.А. За барханами – прошлое. – М., 1966.  
15. Сарианиди В.И. Тайны исчезнувшего искусства Каракумов. – М., Наука, 1967.  
16. Сарианиди В.И. Древности страны Маргуша. – Ашхабад, 1990. 
17. Энеолит СССР. Энеолит Средней Азии. – М., 1982.