О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

Σh_o’r=-3872.5 mm


nisbiy balandliklar nazariy yig‘indisi


σh_n=н_rep2- н_rep1


formulasi bilan hisoblanadi.
bu formulada н_rep1 - birinchi reper balandligi,
н_rep2 - ikkinchi reper balandligi.


shunda σh_n=н_rep17- н_rep11=73.908-77.800= -3.892m = -3892 mm,
fh_xato =σh_o'r –σh_n= -3872.5-(-3892) = 19.5mm
nivelirlashni chekli xatosi quyidagicha hisoblanadi

L - trassa uzunligi, kilometr hisobida.
hisoblash natijalari jurnalni oxirgi beti quyi qismida keltiriladi.
bizda
agar fh_xato ≤ fh_chekli chekli sharti bajarilsa, fh_xato qiymati (misolda fh_xato = -19.5mm) teskari ishora bilan nisbiy balandliklar qiymati ustida yaxlit millimetrda bo‘lib yoziladi, 1-jadval 7-ustunga qaralsin. nisbiy balandlik tuzatma ishorasiga qarab tuzatilib 8-ustunga yoziladi.
boshlang‘ich reper balandligi va tuzatilgan nisbiy balandlik-lardan foydalanib bog‘lovchi (piket) nuqtalar balandligi quyidagicha topiladi
н_п+1=н_п+h_t,
h_п – orqadagi nuqtani (pikatni) balandligi;
h_t – tuzatilgan nisbiy balandlik.


jurnalda: н_п+1=н_п+h_t=77.800+(-0,570) = 77.23m,
н_п+1=77.23+(-2.046) = 75.184m va hokazo


topilgan balandliklar jurnalni 10-ustuniga tegishli nuqtalar qatoriga yoziladi. hisoblashlarni tekshiruvi bo‘lib oxirgi reper balandligini kelib chiqishi asos bo‘ladi.


oraliq (plyusli) nuqtalari olingan bekatlarda asbob gorizonti topiladi


ag=н_orq+ а yoki аg = н_old + в ,


н_orq, н_old. – bekatda orqadagi va oldingi nuqtalar (piketlar) balandligi;
а,b - shu nuqtalardagi reykalardan olingan ikkinchi sanoqlar.


jurnalda, 2 – bekatda: ag=77.23+0.712 = 77.942m.
topilgan qiymat jurnalni 9-ustuniga tegishli bekat qatoriga yoziladi.


oraliq (plyusli) nuqtalarining balandligi quyidagicha topiladi:


н_or=ag- с,


bu yerda: с – oraliq nuqtadagi reykadan olingan sanoq


jurnalda: н_or=77.942 -0,338=77.604 m.


topilgan qiymat jurnalni 10-ustunida tegishli oraliq nuqtasi qatoriga yoziladi. shu tarzda ko‘ndalang nuqtalari balandligi ham topiladi.


Doiraviy egri elementlari va egrining bosh nuqtalari piket o‘rnini hisoblash


xisoblashlar piketlash daftarchasida bajariladi, 1-shakil.
trassaning burilish burchagi egri radusi r qiymatlari bo‘yicha egri elementlari: т (tangens), к (egri uzunligi), б (bissektrisa) va д (domer) quyidagi formulalardan topiladi:


d=2t-k.
misol: ₁=37°10′; r=70 m berilgan bo‘lsa, formuladan foydalanib: т=23.53; к=45.4; б=3.84; д=1.66
bu qiymatlarni berilgan va r orqali maxsus jadvaldan (в.н.ганьшин, л.с.хренов. таблицы для разбивки куруговых и переходных кривых м.,1985) tanlab olish mumkin.
burchak uchi (bu) ni piket o‘rni ma’lum bo‘lsa egri bosh nuqtalarining piket o‘rni eb ( egri boshi) va eo (egri oxiri) quyidagicha hisoblanadi:

tekshirish
1- hisoblash 2- hisoblash
bu = pk2 + 52,00 m bu = pk2 + 52,00 m
-t = 23.53 m +t = 23.53 m
eb = pk2 + 28.47 m eo1= pk2 + 75.53 m
+к = 45.4 m -д = 1,66 m
eo = pk2 +73.51 m eo = pk2 + 71.53 m


hisoblash natijalari piketlash daftarchasida burilish burchagi yoniga yoziladi.
birinchi to‘g‘ri chiziq direksion burchagi (yo‘nalishi) ₁ va burilish burchagi dan foydalanib ikkinchi to‘g‘ri chiziq yo‘nalishi ₂ quyidagicha topiladi
yoki
bu yerda: va –trassani o‘ng va chapga burilish burchagi.
direksion burchaklar qiymati bo‘yicha rumb burchagi topiladi.

misol: =23⁰53′; =37⁰10′
=23⁰53′+37⁰10′=61⁰03′.
rumb burchagi r₁=23°53′ ; shshq: 23⁰53′
r₂=61⁰03′ ; SHShq: 61⁰03′
egri bosh nuqtalari piket o‘rnidan foydalanib to‘g‘ri chiziq qiymati hisoblanadi.
misol: eb = pk2 + 28.47 bo‘lsa birinchi to‘g‘ri chiziq qiymati 228.47 m ga teng. eo = pk2 +71.5 ga teng bo‘lgani uchun ikkinchi to‘g‘ri kesim qiymati quyidagicha topiladi 500 m-228.47 = 271.53 m.
tekshirish: egri uzunligi va to‘g‘ri kesim qiymatlari jami trassa uzunligin berish kerak