O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

6.3. Quvur о‘tkazgichlarni sun’iy va tabiiy tо‘siqlardan о‘tkazish 
Neft konlarida yig‘ish kollektorlarini yangi quduqlarni qо‘shish yoki amaldagi 
quduqlarni mahsulot beruvchanligini kо‘payishi sababli о‘tkazish imkoniyatlari 
oshiriladi. Yig‘ish kollektorlarning о‘tkazish imkoniyatlari tо‘rtta usulda oshiriladi: 
1) haydaladiganneftni qidirish yо‘li orqali uning qovushqoqligini kamaytirish; 2) 
suvlangan neft oqimi orqali sirt-faol moddalarni uzatish; 3) parallel neft о‘tkazish 

---

66 
(luping)ni yotqizish; 4) asosiy nasos bilan parallel ishlaydigan qо‘shimcha nasosni 
qо‘rish.
1.Laminar harakat rejimi uchun haydaladigan neft miqdorini qovushqoqlikka 
bog‘liqligi (6.20) formuladan aniqlanadi 
4
iD
Q
a


, 
(6.20) 
Turbulent rejimi oqimi uchun (6.12) formula bо‘yicha aniqlaymiz
4,75
1,75
0,25
iD
Q
b


(6.21) 
yoki 
1/1,75
4,75
0,25
iD
Q
b


 




.
(6.22) 
a va b koeffitsiyentlarning qiymati yuqoridagi (6.22) va (6.22) formulalarda 
keltirilgan. 
2.Yig‘ish kollektorlarini qish vaqtida о‘tkazish imkoniyatlarini oshirishning 
istiqbolli tadbirlaridan biri emulsiyaning qovushqoqligi oshganda-quduq tubi 
zonasidan yoki quduq ustidan suvlangan neftning tarkibiga sirt-faol moddalarni 
qо‘shish hisoblanadi. Suvlangan neft oqimiga SFM qо‘shilganda emulsiyaning 
qovushqoqligi pasayadi va quvuruzatmaning о‘tkazish imkoniyati oshadi. 
3. Quvuruzatmaga parallel qо‘shilma (luping) ulangan bо‘lib (6.3-rasmda), u 
kesim yuzasini oshiradi, suyuqlik oqimining tezligini kamaytiradi hamda (6.2) 
formula yordamida aniqlanadigan tezlikdagi ishqalanishga naporni yо‘qotilishini 
oshiradi. 
Keltirilgan sxemaga muvofiq suyuqlikning Q
1
va Q
2
sarflari va 
quvuruzatmaning diametrlari d
1
va d
2
oralig‘ida quyidagi bog‘lanishlar о‘rnatilgan:
laminar oqim uchun 
4
1
1
2
2
Q
d
Q
d


  


;
(6.23) 
Turbulent oqim uchun 
2,71
1
1
2
2
Q
d
Q
d


  


. 
(6.23) 
6.3-rasm. Lupingli quvuruzatmaning sxemasi 
Asosiy quvuruzatmalar va parallel chiziq orqali oqib о‘tadigan umumiy 
suyuqlik sarfi quyidagiga teng 

---

67 
0
1
2
Q
Q
Q


.
(6.24) 
Parallel quvuruzatmaning uzunligi lquyidagi formula orqali aniqlanadi: 
laminar rejim uchun 
0
4
0
0
)
1
(
aQ
f
d
h
L
aQ
l
ishq




;
(6.25) 
turbulent rejim uchun 
25
,
1
0
1
75
,
4
0
25
,
1
0
)
1
(
aQ
f
d
h
L
aQ
l
ishq




,
(6.26) 
bu yerda L – asosiy kollektorning uzunligi, m; 
ishq
h
– asosiy quvuruzatmada 
ishqalanishga naporni yо‘qotilishi, m; d
0
– asosiy quvuruzatmaning diametri, m; a – 
koeffitsiyent, teng 0,480; Q
0
– suyuqlikning umumiy sarfi, m3/sut. 
Laminar harakat rejimi uchun f quyidagi formula orqali aniqlanadi
4
0
2
0
1
)
(
1
1
d
d
i
i
f
lam



;
(6.27) 
Turbulent harakat rejimi (Re =3000

100 000) 
75
,
1
75
,
2
0
2
0
1
)
(
1
1









d
d
i
i
f
tur
,
(6.28) 
bu yerda i
1
–lupingni gidravlik nishabligi; i
0
–lupingsiz quvuruzatmaning 
gidravlik nishabligi; d
2
va d
0
– lupingni vaasosiy quvuruzatmaning diametrlari. 
Xulosa 
Neft konlaridagi quduq mahsulotlarini tashiydigan quvur uzatmalarning 
klassifikasiyasi, о‘zi oqar neft о‘tkazgichlar, konni qurish obyektlarini 
loyihalashtirish asoslari, oddiy va murakkab quvur о‘tkazkichlar va ularning 
gidravlik hisoblari, neft konlarida yig‘ish kollektorlarining mahsulot beruvchanligini 
kо‘paytirish mavzulari bayon qilingan