O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti “kimyo” kafedrasi

3.2.Konduktometrik asboblarda ishlash tartibi

Past chastotali konduktometriyada tokning chastotasi o‘rtacha

1000 Gs ni tashkil etishi kerak, shunda polyarizatsiya hodisalari

deyarli nolga tenglashadi. Polyarizatsiyani kamaytirish uchun

elektrodlarning yuzalari ham oshiriladi. Bunda elektrodlarning sirti

elektrolitik cho‘ktirilgan platina bilan qoplanadi. Ana shunda yuza

bir necha marta ortadi. Konduktometriyada bevosita qarshilikdan

tashqari elektr o4kazuvchanlik ham o‘lchanadi. Titrimetrik analiz

uchun 50 Gs chastotada ishlaydigan P-38 markali konduktometrik

ko‘prik turidagi asboblardan ham foydalanish mumkin. Shuningdek,

P-568, P-577 markali o‘zgaruvchan tokli ko‘priklar ham ishlatiladi.

0 ‘lchashlar uchun P-38 markali ko‘prikda reoxord yordamida

galvanometrning ko‘rsatishi nolga rostlanadi. P-568 markali

ko‘prikda ossillograf ekranida gorizontal chiziq hosil qilinadi. P-577

markali ko‘prikda esa o‘lchov asbobi shkalasining ko‘rsatishi nolga

maksimal yaqinlashishi kerak. Buning uchun asbobning sezgirligi

oshiriladi va reoxord yordamida qarshilik o ‘zgartirilib, nolga

maksimal yaqinlashishga erishiladi. KEL-IM va shunga o‘xshash

konduktometrlarda bevosita elektr o‘tkazuvchanlik o‘lchanadi.

Asbob 10-10'7 dan to 10* Ю1 Sm/m gacha bo‘lgan solishtirma elektr

o‘tkazuvchanlikni o‘lchash imkonini beradi.

KEL-IM asbobini ishga tayyorlash uchun «Pribor» tugmasi

bosiladi, bunda asbobning ulanganini ko‘rsatuvchi indikator lampasi

yonadi. Asbobning ishlash qobiliyatini tekshirish uchun

«Kalibrovka» tugmasi va o‘lchash oraliqlariga to‘g‘ri keladigan

tugmachalardan biri bosiladi. So‘ngra «Kalibrovka» dastasi

yordamida ko‘rsatish asbobining strelkasi 80 ga o‘rnatiladi. Shu

tarzda barcha o‘lchash oraliqlari tekshirib chiqiladi. Barqaror

qiymatli natijalar olish uchun asbobda o‘lchash uni elektr manbasiga

ulagandan 15-20 daqiqa o‘tgach amalga oshirilishi kerak.

Elektr o‘tkazuvchanlikni o‘lchash uchun elektrolitik bo‘g‘in asbobga

ulanadi va distillangan suv bilan yuviladi. So‘ngra tekshiriladigan

eritmadan elektrodlar botguncha solinadi va oldin o‘lchash oraliqlaridan

eng yuqorigisining tugmachasi, keyin esa «Kalibrovka» tugmasi

bosiladi. Agar «Kalibrovka» tugmasi qayta bosilganda asbobning

strelkasi o‘zgarmasa, ketma-ket boshqa oraliqlar tugmachalari bosiladi

va strelkaning shkalada 2/3 qismiga siljishiga erishiladi. Shunday holatda

asbob darajalanadi va o‘lchangan natija olinadi.