O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qashqadaryo viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi shahrisabz pedagogika kolleji

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI QASHQADARYO VILOYATI KASBIY TA’LIMNI RIVOJLANTIRISH VA MUVOFIQLASHTIRISH HUDUDIY BOSHQARMASI SHAHRISABZ PEDAGOGIKA KOLLEJI 4.11.01.01-”Musiqa ta’lim” yo’nalishi -guruh o’quvchisi ________________________________________________________________________ning BITIRUV MALAKAVIY ISHI ________________________________________________________________________mavzusidan TAQDIMOTI Tasdiqlayman: D.I.Ch.T.B.O’ M.Normamatov Taqdimot ilmiy rahbari: _______________________ Taqdimot bajaruvchi: ___________________________   Shahrisabz 2022

XALq cholg’u asboblari to’garaklari

Bajardi : Xujamova Aqida
Ilmiy rahbar : Islomova Feruza

REJA :

• XALQ CHOLG‘U ASBOBLARI TO‘GARAKLARI
• Puflab chalinadigan cholg’u asboblari
• Chertib va tirnab chalinadigan cholg’u asboblari
• Urma cholg’u asboblari.
• Kamonchali va Jarang torli cholg’u asboblari
• O’zbek xalq cholg’u asboblari uchun musiqa

1

• O‘zbek cholg‘u asboblari turli-tumanligi bilan farqlanadi. Ular uch guruhga bo‘linadi: torli, puflama va urma cholg‘ular. Har bir guruh o‘zining xillariga ega. Eng katta guruh — bu torli guruhdir. U tirnama, urma va kamonli cholg‘u asboblaridan iborat. Torli tirnama cholg‘ularga tanbur, doira, dutor, afg‘on rubobi, qashqar rubobi kiradi.
• Tanbur, odatda, 3 ta sim tordan iborat bo‘ladi. Tanbur turli xilda bo‘lib, ba’zi simlaming juftlanishi bilan farqlanadi. Ko‘rsatkich barmoqqa kiyiladigan sim — noxun yordamida tanburda kuy ijro etiladi. U noksimon ko‘rinishda bo‘lib, yog‘och kabi va uzun dastadan iborat.Dutor torli tirnama qadimiy cholg‘u, u to ‘rtta (ilgarilari uchta bo‘lgan) sim tordan iborat bo‘ladi. O‘ng qo‘lning ko‘rsatkich barmog‘iga kiyiladigan sim noxun bilan chalinadi. Umumiy uzunligi 1000—1300 mm. Notalar bas va skripka kalitlarida yoziladi.Dutor chiroyli, nozik tovushga ega bo‘lib, ipak- dan qilingan ikki torni zarbli chertish usuli bilan ijro qilinadi. Ko‘proq yakkanavoz tarzida ijro qilinadi.Orkestrda dutorning alt, bas va kontrabas turlari qo‘llaniladi.Afg‘on va qashqar ruboblari plektrli cholg‘u asboblaridir. Ularning tuzilishi murakkabroq. Bu cholg‘u asboblari malakali musiqachilar tomonidan yakka tartibda va ansambl jo ‘rligida chalinadi.D o‘mbira sekin va mayin tovush chiqarish xususiyatiga ega, u ikkita ko‘k tomirdan iborat. Ijro etish usuli — zarbli usullardir