2.Qarzmajburiyatlaribo‘yichaxarajatlarnihisobgaolish. Qarz majburiyatlari bo‘yicha xarajatlar mazkur bobning 2-paragrafiga muvofiq kapitalizatsiyalangan qismidan tashqari, ular amalga oshirilgan davrda (moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar sifatida) hisobga olinadi.
Kvalifikatsiyalangan aktivni xarid qilish, qurish yoki ishlab chiqarish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan qarz majburiyatlari bo‘yicha xarajatlar ushbu aktivning tannarxiga olib borish yo‘li orqali kapitalizatsiya qilinadi.
Qarz majburiyatlari bo‘yicha xarajatlar kvalifikatsiyalangan aktivning qiymatiga qo‘shish yo‘li bilan kapitalizatsiya qilinadi, agarda undan tashkilot kelgusida iqtisodiy manfaatlar olishi mumkin bo‘lsa va agar bunda xarajatlarni ishonchli o‘lchash imkoniyati mavjud bo‘lsa.
Kapitalizatsiyalashtirishga yo‘naltirilgan qarz majburiyatlari bo‘yicha xarajatlar
Kvalifikatsiyalangan aktivni xarid qilish, qurish yoki ishlab chiqarish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan qarzlar bo‘yicha xarajatlarga agar tegishli aktiv uchun xarajatlar amalga oshirilmagan taqdirda, vujudga kelmasligi mumkin bo‘lgan qarzlar bo‘yicha xarajatlar kiradi.
Aniq bir kvalifikatsiyalangan aktivni xarid qilish uchun tashkilot mablag‘larni aynan shu maqsadda chetdan jalb qilgan hollarda, ushbu aktiv bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan qarz majburiyatlari bo‘yicha xarajatlar aniq ravishda belgilanishi (o‘rnatilishi) mumkin.
Muayyan davrda kapitalizatsiya qilishga yo‘naltirilgan qarz majburiyatlari bo‘yicha xarajatlar amalga oshirilgan qarz majburiyatlari bo‘yicha xarajatlardan ushbu mablag‘lar bo‘yicha olingan barcha investitsiyaviy daromadlarni (ushbu mablag‘larning vaqtinchalik investitsiya qilinishidan) chegirish orqali aniqlanadi.
Umumiy maqsadlarda jalb qilingan va kvalifikatsiyalangan aktivni xarid qilish uchun foydalanilgan qarz mablag‘lari doirasida kapitalizatsiya qilish uchun ruxsat etilgan qarzlar bo‘yicha xarajatlar summasi ushbu aktiv uchun amalga oshirilgan xarajatlarga nisbatan kapitalizatsiya stavkasini qo‘llash orqali aniqlanadi.
Kvalifikatsiyalangan aktivni xarid qilish uchun maxsus olingan qarzlardan tashqari, davr mobaynida tashkilotning qoplanmay qolgan qarzlariga nisbatan hisoblangan qarzlar bo‘yicha xarajatlarning o‘rtacha tortilgan miqdori kapitalizatsiya stavkasi bo‘lib hisoblanadi.
Muayyan davr mobaynida kapitalizatsiya qilingan qarz majburiyatlari bo‘yicha xarajatlar summasi ushbu davr mobaynida amalga oshirilgan qarzlar bo‘yicha xarajatlar summasidan oshib ketmasligi lozim.
Kvalifikatsiyalangan aktivning balans qiymati yoki yakuniy tannarxi uning joriy qiymatidan yoki sotish qiymatidan oshib ketsa, uning balans qiymati buxgalteriya
hisobi bo‘yicha qonun hujjatlari talablariga muvofiq qisman yoki to‘liq hisobdan chiqariladi. Bunda, ayrim holatlarda kvalifikatsiyalangan aktiv qiymatining ilgari amalga oshirilgan qisman hisobdan chiqarilgan miqdori buxgalteriya hisobi bo‘yicha qonun hujjatlariga muvofiq qayta tiklanadi.
Byudjetdan tashєari mablaјlar bo‘yicha moliya organlarida ro‘yxatga olingan, byudjetdan tashqari mablaјlarning kelib tushishi va ishlatilishining cheklanishi oylar kesimida ko‘rsatilgan vaqtinchalik va aniqlangan xarajatlar smetalari nusxalarini taqdim etadilar
Byudjetdan mablag’ oluvchilar byudjet mablag’lari bo‘yicha xarajatlar smetalari nusxalarini va ularga ilovalarni hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Maіkamasi Zaxira jamg’armasi, Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi zaxira jamg’armasi, viloyatlar hamda Toshkent shahar hokimligi zaxira jamg’armalari mablag’lari hisobiga va byudjetdan tashqari mablag’lar bo‘yicha smetalarni, ular moliya organlarida o‘rnatilgan tartibda ro‘yxatga olinganidan so‘ng, g’aznachilik bo‘linmalariga taqdim qiladilar.
Kapital qurilish ob’ektlari bo‘yicha kapital qurilish buyurtmachilari g’aznachilik bo‘linmalariga tegishli moliya organlari bilan kelishilgan, tasdiqlangan qurilishlarning manzilli ro‘yxati va qurilishlarning titul ro‘yxati asosida tuzilgan xarajatlarning oylar kesimidagi yoyilmasini taqdim etadilar.
Kapital qurilish ob’ektlari bo‘yicha xarajatlarning oylar kesimidagi yoyilmasiga aniqliklar qurilishlarning manzilli va titul ro‘yxatlarining aniqlanishi asosida kiritiladi.
G’aznachilik bo‘linmalari byudjetdan mablag’ oluvchilarning byudjet tasnifining tegishli bo‘lim, bob va paragraflari bo‘yicha xarajatlarini quyidagi hollarda to‘xtatish quyidagiga ega:
Byudjetdan mablag’ oluvchilarning tegishli moliya organlariga O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan belgilangan hisobotlarni taqdim etmagan hollarda (moliya organlari tomonidan g’aznachilik bo‘linmalarini byudjetdan mablag’ oluvchilarning hisobot topshirmaganligi to‘јrisidagi yozma bildirishnomasi bo‘yicha), tegishli byudjetdan mablag’ oluvchilarning rahbarlarini xabardor qilgan holda;
Tegishli moliya organlari tomonidan tegishli byudjetlarning vaqtinchalik va doimiy daromadlar va xarajatlar yoyilmalari belgilangan muddatlarda taqdim etilmaganda - ular taqdim etilgunga qadar muddatga; moliya organlari tomonidan ajratilgan byudjet mablag’larini o‘zgartirishga taqdimnoma kelishish uchun taqdim qilinganda - ular tomonidan taqdimnomalar asosida tayyorlangan smetalarga tegishli barcha o‘zgartirishlarni va ularning o‘zaro muvaffaqiyatli solishtirishlari yoki tegishli moliya organining kiritilayotgan o‘zgartirishlarni rad etganligi to‘g’risidagi yozma xabarnomasi taqdim etilgunga qadar muddatga;
