О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyоt instituti

 
 
 
6. Stanokning pasporti 
 
Metall kesish stanokning pasporti shu stanokni texnika jihatidan to‟la xarakteristikasini 
o‟z ichiga oluvchi asosiy xujjat bo‟lib, har xil detallar kesib ishlashda undan ratsional 
foydalanish mumkin yoki mumkin emasligini belgilab beradi. Stanok pasportida shu stanokning 
tipi va modeli, uning gabarit o‟lchamlari, qaysi zavodda ishlab chiqarilganligi va uning ishlatish 
imkoniyatlarini xarakterlovchi asosiy parametrlar to‟g‟risidagi ma„lumotlar keltirilgan bo‟ladi. 
Stanok pasportida shpindelning aylanishlar soni, polzunlar yoki stollarning qo‟sh yurishlari 
soni, uzatiladigan burovchi momentlar va quvvatlar, surish qiymatlari va yo‟l qo‟yiladigan 
kesish kuchlari keltiriladi. Pasportda elektr dvigatellarining xarakteristikasi va boshqa 
ma„lumotlar beriladi. Bundan tashqari, pasportda stanokning kinematitk sxemasi va stanokning 
boshqarish organlari ko‟rsatilgan bo‟ladi, bulardan foydalanib, asosiy harakat va surish 
harakatining kinematik zanjirini sozlashga oid hisoblashlarni bajarish mumkin. Metall kesish 
stanoklarning pasportlaridan texnologik jarayonlarni loyihalashda hisoblab topilgan kesish 
rejimlarini stanokda keltirilgan ma„lumotlar bilan uyg‟unlashtirishda foydalaniladi. Stanok 
pasportini bo‟lmasligi stanokdan noto‟g‟ri foydalanishga va stanokning zaifroq zvenolarining 
(masalan, reykali tishli g‟ildirak, surishlar qutisi yoki tezliklar qutisining) sinishiga olib kelishi 
mumkin. 
O‟z-o‟zini tekshirish uchun savollar 
 
1.
Tokarlik guruhidagi stanoklar qanday klassifikatsiyalanadi? 
2.
Tokarlik vint-qirqish stanogi qanday asosiy qismlardan iborat? 

---

3.
Tokarlik keskichlarning qanday xillarini bilasiz? 
4.
Tokarlik stanoklarining kerak – yaroqlari va ularning vazifalari. 
5.
Zagatovkalarni markazlarga kesib ishlash usulidan qanday xollarda foydalanish 
tavsiya etiladi? 
6.
Tokarlik vint – qirqish stanoklarida qanday asosiy ishlar bajariladi? 
7.
Tokarlik vint – qirqish stanoklarida zagatovkalarga teshiklar ochish mumkinmi? 
8.
Karusel stanoklardan qanday detallarni kesib ishlashda foydalaniladi? 
9.
Tokarlik stanoklarida rezbalar qirqib bo‟ladimi? 
10.
Stanoklarning knematik sxemalariga qarab, nimalarni aniqlash mumkin? 
11.
Stanokning pasporti qanday xujjat xisoblanadi?