О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik – iqtisodiyot instituti



Download 1,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/15
Sana01.07.2022
Hajmi1,36 Mb.
#724011
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Bog'liq
shortangazkimyo majmuasida rektifikatsiya qurilmasida yiliga 135 ming tonna retsikl etilen va buten 1 ni ajratish

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


46 
IV.
 
ATROF-MUHIT MUHOFAZASI. 
 
- Ishchi bо‘lim va atmosferaga portlashdan xavfli va zararli gazlarni 
chiqishini oldini olish maqsadida texnologik apparatlar va kommunikatsiya 
uskunalari germetik zich yopiladigan bо‘lishi kerak; 
- Yengil alangalanuvchi suyuqliklarni xaydash uchun salnikli 
zichlantiruvchi о‘rnatilgan yuqori mustaxkamlikka ega nasoslardan foydalaniladi; 
- Oqava suvlarni chiqarib tashlashda doim laboratoriya nazorati о‘rnatilgan 
bо‘lishi kerak; 
- Texnologik jixozlardan zaxarli va yong‘inga qarshi moddalarni 
kanalizatsiya sistemasiga chiqarish xatto avariya xolatida xam qat’iyan taqiqlanadi. 
Apparatlarni tо‘kib bо‘shatishda faqat suv tо‘kiladi, neft maxsulotlari yoki 
reagentlar emas; 
- Ximoya klapanidan dan avariya xolatidagi tо‘kish fakat xavfsiz joyga 
amalga oshiriladi. Ximoya klapanidan dan chiqadigan okovalar balandligi apparat 
ishchi maydonidan 5 m dan kam bо‘lmagan va yer satxidan esa 6 m dan kam 
bо‘lmagan balandlikda joylashishi kerak; 
- Zaxarli ingridiyentlarni chiqarib tashlovchi va tarqatib yuboruvchi 
ventilyatsion moslamalar balandligi sanoat maydonchalarida ruxsat etilgan 
konsentratsiya darajasidagi zaxarli moddalar konsentratsiyasini ta’minlab berishi 
kerak; 
- Xavoni ifloslantirmaslik maqsadida apparat va kommunikatsiyalarni 
ta’mirlashdan avval, ularni maxsulotlardan butunlay bо‘shatish kerak; 
- Sovutgichlardan chiqadigan qaytarma suv neft maxsulotlari va 
reagentlardan xoli bо‘lishi kerak; 
- Kompressor xonalarida xavo muxiti avtomatik portlashdan avvalgi 
konsentratsiya signalizatorlari bilan nazorat qilinishi kerak. 
4.1-jadval
 
Chiqindi 
nomi 
Miqdori, 
t/ t PE 
Fizik-
kimyoviy
tasnifi 
Chiqindilar 
xosil bulishi 
Saqlanish joyi Yo‘qotish 
va 
zararsizla


47 
ntirish 
usuli yoki 
joyi 
Alyumini
y okisi
0,0073 
t/t PE
(911,6 
t/y) 
Granula 
(silindr yoki 
dumalok 
shaklda. ). 
Changli 
aralashmalari 
burun va 
tomok ichki, 
yuzasi va 
kuzni 
shikastlantira
di. Yongindan 
xavfsiz. 
Solishtirma 
zichligi 
500-700 
kg/m
3
. Sirt-
ustki 
yuzasi 
350 m
2
/y.
Govaklar 
umumiy 
ulchami 
0,53 g/c 
Tarkibi: % 
ogirlikda. 
Al
2
O
3
– 93, 
Na
2
O – 30, 
SiO

- 0,2, 
Fe
2
O
3
– 6,5. 
Alyuminiy 
okisi 
kullaniladi: 
- polimer va 
siklogeksandan 
ishlatilgan 
katalizatorni 
FA-2105 A/V 
adsorberida 
ushlab kolish 
uchun ; 
- FF-2101 A/V 
da 
siklogeksanni 
ketonlardan 
tozalashda; 
SHGKM 
ishlab 
chiqarish 
chiqindilari 
poligonida 
vaqtinchalik 
saqlanadi 
Kuydirilg
an g‘isht 
ishlab 
chikarishd
a va 
landshaftl
arni 
to‘ldirishd
a
xom 
ashyoga 
qo‘shimch

Silikagel 
0,00058 
t/t PE 
(72,8 t/y) 
Granulalar. 
Changli 
aralashmalari 
nafas olishda 
zaxarli. Upka 
va 
nafassistemal
arinishikastla
ntiradi. 
Ruxsat etilgan 
kotsentratsiya
si=6 mg/m
3

Silikagel
FF-2101 A/V 
da 
siklogeksanni 
ketonlardan 
tozalash uchun; 
FF-2102 da 
siklogeksanni 
kuritish uchun;
FF-2202 
A/V.da etilenni 
kuritish uchun 
SHGKM 
ishlab 
chiqarish 
chiqindilari 
poligonida 
vaqtinchalik 
saqlanadi 
Kuydirilg
an g‘isht 
ishlab 
chikarishd
a va 
landshaftl
arni 
to‘ldirishd
a
xom 
ashyoga 
qo‘shimch


48 
Yonmaydi. 
Solishtirma 
zichligi 400-
900 kg/m
3

Sirt ustki 
yuzasi 
720-820 m
2
/g. 
Erish xarorati
.
= 1610 
0
C. 
Kaynash 
xarorati
.

2230 
0
C. 
Tarkibi: %. 
SiO
2
- 99,5, 
Fe – 0,1, 
Na
2
O – 0,2, 
Al
2
O
3
– 0,05. 
Sulfatlar – 
0,05, Ftor – 
0,05.
kullaniladi. 

Molekuly
ar elak 
0,00008 
t/t PE
(10,0 t/y) 
A, X va Y 
sintetik seolit.
A turi:: Na
2
O, 
CaO yoki 
K
2
O (Al
2
O
3
2SiO
2
xH
2
O).
X turi: Na
2
O, 
SaO yoki K
2

(Al
2
O
3
2,8SiO
2
xH
2
O)
. Y turi: 
Na
2
O, SaO 
yoki K
2

(Al
2
O
3
5SiO
2
xH
2
O). 
Loy: 3MgO
1,5Al
2
O
3
8SiO
2
9H
2
O. 
Solishtirma 
ogirligi 2,1 
kg/cm
3

Suvda 
erimaydi.
Molekulyarnoy
e elak
FF-2101 A/V
va 
FF-2202 A/V 
da siklogeksan 
va etilen 
tarkibidagi 
suvni ajratish 
uchun 
kullaniladi 
SHGKM 
ishlab 
chiqarish 
chiqindilari 
poligonida 
vaqtinchalik 
saqlanadi 
Kuydirilg
an g‘isht 
ishlab 
chikarishd
a va 
landshaftl
arni 
to‘ldirishd
a
xom 
ashyoga 
qo‘shimch

Katalizato

0,000016 
t/t PE
Moysimon 
suyuklik. 
Mineral moy 
katalizatorni 
SHGKM 
ishlab 
Qayta 
ishlovchi 


49 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
separatori
dan 
oqavalar 
(2,0 t/y) 
Alangalanish 
xarorati 
=175 
0
C. 
Tarkibi: 
% ves. 
Komplekslari: 
alyuminiy– 
0,85; 
titan-6,91; 
vanadiy-8,95. 
Butil 
spirti-5,54; 
Mineral yog – 
77,71. 
Kaynash 
xarorati
.

210 
0
S. 
Zichligi 830 
kg/m
3
. Kotish 
xarorati= min
us 6 
0
C. 
Kovushkoklig
i (40

C) 40 
sSt.
dezaktivatsiyal
ashda FA-2117 
ishlatilgan 
katalizator 
idishida 
kullaniladi
chiqarish 
chikindilari 
poligonida 
saqlash 
idishlarida.
texnologiy
asi 
bo‘yicha 
yuzalarga 
surtiluvchi 
mastika 
olishda 
ishlatiladi. 


50 
V.
 
IQTISODIY QISM 
Menning 
bitiruv 
malakaviy 
ishim 
“Shо‘rtangazkimyo majmuasida 
rektifikatsiya qurilmasida yiliga 135 ming tonna retsikl etilen va buten – 1 ni 
ajratish”. Korxonaning iqtisodiy samaradorligini aniqlaymiz. 
Kapital mablag‘larni hisoblash. 
5.1-jadval 
Tayyor mahsulot uchun material harajatlari. 
№ 
Xom ashyo 
Ulchov 
birligi 
Bir-birlik 
bahosi, 
so‘m 
Hammasini
ng bahosi, 
so‘m 
Tashish va 
saqlash 
harajatlari, 
so‘m 
Umumiy 
qiymati, 
so‘m 
1 Rektifikatsion 
kalonna 

1135000000
00 
4135000000
00 
67135000000 
517135000
000 
2 Issiqlik almashinish 
qurilmasi 

100000000 
100000000 
11350000000 
111350000
000 
3 Nasos 

17000000 
8135000000

12750000 
97750000 
4 Absorber 

120000000 
120000000 
18000000 
138000000 
5 Separator 

110000000 
110000000 
16135000000 
126135000
000 
JAMI: 
11 
497000000 
8613500000
00 
129750000 
994750000 
Demak, 
хар
тех
м
м
т
м
ум
м
S
S
S
.
.


= 994750000 
5.2-jadval 
Tayyor maxsulot uchun material harajatlari. 


51 
№ Xom ashyo Miqdo
ri 
O’lcho

birligi 
Bir-birlik 
bahosi, 
so‘m 
Hammasinin
g bahosi, 
so‘m 
Tashish va 
saqlash 
harajatlari, 
so‘m 
Umumiy 
qiymati, 
so‘m 
1 Etilen 
147000 

1200 
176400000 
2646000 
179046000 
2 Buten-1 
7000 

1500 
10135000000 
157500 
10657500 
3 Siklogeksan 
20000 

2200 
44000000 
660000 
44660000 
4 Katalizator 
850 

10000 
8135000000 
127500 
8627500 
jami: 
174850 

14900 
239400000 
3591000 
242991000 
5.3-jadval 
Texnik harajatlar 
№ Xom ashyo 
Miqdori 
Ulchov birligi 
Bir-birlik 
bahosi, 
so‘m 
Hammasining 
bahosi, so‘m 
1 Kutilmagan 
harajatlar 
uchun 
10000000 
Demak, 
хар
тех
м
м
т
м
ум
м
S
S
S
.
.


=362659,510000000=10362659,5 so’m 
Bo‘linmadagi yordamchi uskunalarning qiymati asosiy uskunalar qiymatidan 
30% olinadi. 



ум
м
ёр
Х
У
30
,
0
= 298425000
Shunday qilib, asosiy vositalar aktiv qismining qiymati: 



ёр
а
У
Х
К
=170200000+51060000=1293175000
Texnologik bo‘limning va joylashgan binoning qiymatini topamiz: 
Asosiy binoning qiymatini topamiz: 
54054000
5000
*
2402,4





ум
б
S
К
so‘m 
Shunday qilib, bo‘linmaning kapital mablagining qiymati: 
б
а
К
К
К


=
221260000+54054000=275314000 so‘m 
Qimmatlashuv koeffitsientini 7 deb qabul qilamiz, u holda: 

К
275314000*7=1927198000 so‘m 


52 
Meyorlashtirilgan aylanma mablag‘lar miqdori bo‘linmaning asosiy ishlab 
chiqarish vositalarining 30% ini tashkil etadi:
К
А
м


3
,
0
=0,30*1927198000=578159400 so‘m 
Tayyorlangan maxsulotning tannarxini hisoblaymiz: 
Retsikl zonasida 15 kishi ishlaydi. Injener texnik xodimlar 3 kishi. 
Demak, bu ishchilardan 3 kishi VII razryad, 4 kishi VIII razryad, 4 kishi IX 
razryad, 4 kishi X razryad, boyicha ishlaydi. Minimal ish xaki 202200 so‘mni 
tashkil etadi 

а
х
и
S
.
(4,284*3+4,640*3+4,997*4+5,362*+45,733*4)=(10,00252+11,319+
16,256+17,46+18,672)* 202200=14994949,8 so‘m 
Endi asosiy ishchilarning qo‘shimcha ish haqini hisoblaymiz. Bu ish haqi 
asosiy ish haqidan 15% miqdorda olinadi:




15
,
0
15
,
0
.
.
а
х
и
к
х
и
S
S
14994949,8=2249242,5 so‘m 
Ijtimoiy sug‘urta ajratmalarini hisoblaymiz: 





4
,
0
)
(
4
,
0
.
.
.
к
х
и
а
х
и
с
и
S
S
S
14994949,8+2249242,5=6897676,908 
so‘m 
Endi ishchilarning o‘rtacha ish haqini hisoblaymiz. O‘rtacha ish haqi quyidagi 
formuladan topiladi: 
N
S
S
S
S
с
и
к
х
и
а
х
и
ур
.
.
.



=14994949,8+2249242,5+6897676,908/18=1341215 so‘m 
bu erda, N - ishchilar soni. 
Endi, uskunalarni sozlash va ishlatish harajatlarini hisoblaymiz. Buning uchun 
N
O
= amortizatsiya, joriy remont, sozlovchilarning ish haqi, orqali topiladi. 
a) Amortizatsiya uskunalar qiymatidan 30% miqdorida olinadi: 



.
30
,
0
ум
м
Х
А
A=170200000*0,3=51060000
 
b) Joriy remont uskunalar soni bo‘yicha topiladi. Bir uskunaga 1135000000 
so‘m sarflanadi. Uskunalar soni 11 dona. 
J
R
=1135000000*11=16500000 so‘m 


53 
v) Sozlovchilarning oylik ish haqi 820000 so‘m. 
Sozlovchilar soni 3 ta. 
2460000
820000
*
3
.


х
и
соз
С
so‘m 
N
O
=51060000+10135000000+2460000=64020000 so‘m 
Endi, N
U
-- umumiy harajatlar asosiy ish haqidan 75% olinadi, ya’ni: 
75
,
0
.


а
х
и
у
S
Н
=14994949,8*0,75=11246212,35 so‘m 
Endi, mahsulotning umumiy tannarxini topamiz: 
К
Н
Н
S
S
S
S
Т
у
о
с
и
к
х
и
а
х
и
м







.
.
.

10362660+14994949,8+2249242,5+6897677+64020000+11246212,35+192719800
0=2036968741 so‘m 
Baho, foyda va rentabellik. 
Bir kg retsikl etilen bahosini quyidagicha aniqlaymiz: 
Bir kg retsikl etilen tannarxi


N
Ò
Ò
2036968741/
135000000=
1160 so‘m 
Bir kg retsikl etilen baxosi

B=R
N


*T=1,275*1160=1395 so‘m 
Sotilgan mahsulot: 
CM=B*N=1395*
135000000
=35737710 so‘m 
Foyda moddiy jihatdan qo‘shimcha mahsulotning asosiy shaqlidir. 
F=(B - T)
 
=1395-1160 *
135000000
=138746402 so‘m 
Korxonadan chiqayotgan mahsulotning amaldagi rentabelligi quyidagicha 
hisoblanadi: 



100
Т
Ф
R
560166403,8/2036968741*100=27,5 % 
Mehnat unumdorligi. 
Mehnat unumdorligi mahsulot bo‘yicha hisoblanadi: 


а
у
N
СМ
М
2597135144,81/18=3573770960 so‘m 
Mehnat unumdorligi natural ko’rsatkich bo‘yicha ham topiladi: 


а
у
N
N
М
135000000/18=777777778 kg 


54 
Kapital mablag‘larning o‘zini qoplash muddati: 
Ф
К
Т
коп

=
1927198000/560166403,8=2,6 yil 
Fond samaradorligi: 


К
СМ
Ф
с
2597135144,81/1927198000=1,0 so‘m/so‘m 
5.4-jadval
Texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlar. 
№ 
Ko’rsatkichlar 
O’lchov 
birligi 
Qiymati 

Ishlab chiqarish hajmi 
kg/sutka 
135000 

Kapital mablag 
ming so‘m 
477474730 

Sotilgan maxsulot
ming so‘m 
5232787728 

Ishchilar soni
kishi 
18 

Mehnat unumdorligi 
a)Sotilgan maxsulot boyicha
ming so‘m 
35737710 
b)Natural ko’rsatkich boyicha
kg 
77777778 

O’rtacha ish haqi
so‘m 
13412150 

Bir kg retsikl etilen tannarxi
so‘m 
1160 

Bir kg retsikl etilen baxosi 
so‘m 
1395 

Foyda 
ming so‘m 
138746402 
10 Rentabellik 

27,5 
11 O’z-o’zini qoplash muddati 
yil 
2,6 
12 Fond samaradorligi
so‘m/so‘m 
1,0 

Download 1,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish