O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik – iqtisodiyot instituti

Tijorat banklarining daromadi bankning 2 va 3 guruhiga kiruvchi aktiv operatsiyalari hisobidan tashkil topib, bank aktivlarining risk darajasi qancha yuqori bo‘lsa, ushbu operatsiyalardan kelayotgan daromadlar miqdori ham shuncha yuqori bo‘ladi va aksincha.

Tijorat banklarining daromadi bankning 2 va 3 guruhiga kiruvchi aktiv operatsiyalari hisobidan tashkil topib, bank aktivlarining risk darajasi qancha yuqori bo‘lsa, ushbu operatsiyalardan kelayotgan daromadlar miqdori ham shuncha yuqori bo‘ladi va aksincha.

Demak, banklarning aktiv operatsiyalari daromad keltirish darajasiga qarab
Daromad keltiradigan (kredit va investitsiyalar) aktivlar va daromad keltirmaydigan (erkin zahiralar, moddiy) aktivlarga bo‘linadi
Aktivlar markaziy bankning 2015 yil 13 iyundagi 14/5-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Tijorat banklarda aktivlar sifatini tavsiflash va aktivlar bo‘yicha ehtimoliy yo‘qotishlarni qoplash uchun zahiralar shakllantirish hamda ulardan foydalanish to‘g‘risida”gi Nizomga asosan banklarning aktivlari sifatiga ko‘ra
“STANDART”'>STANDART
SUBSTANDART
QONIQARSIZ
SHUBHALI
UMIDSIZ toifalarga tasniflanadi

Aktivlar “STANDART” sifatida tasniflangan aktivlar bo‘yicha qaytarilmagan kredit summasining 1 foizi miqdorida zahiralar tuzish shart.

Aktivlar “STANDART” sifatida tasniflangan aktivlar bo‘yicha qaytarilmagan kredit summasining 1 foizi miqdorida zahiralar tuzish shart.

“Substandart” sifatida tasniflangan aktivlar bo‘yicha bank asosiy qarzning to‘lanmagan summasining 10 foiziga teng bo‘lgan zag‘iralarni shakllantirish lozim.

Tijorat banki sifati “qoniqarsiz” deb tasniflangan aktivlar uchun ularning qaytarilmagan asosiy qarz qoldiq) summasining 25 foiz miqdorida maxsus zahira shakllantirishi lozim.

“Shubhali” deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha bank asosiy qarz to‘lanmagan summasining 50 foizi miqdorida zahirani tashkil etilishi shart. Bank tomonidan berilgan kreditlar kamida 180 kunga kechiktirilganda bular “umidsiz” deb tasiniflanadi.Umidsiz deb tasniflangan aktivlar bo‘yicha bank asosiy qarzning to‘lanmagan summasining 100 foizi miqdorida, sud jarayonida ko‘rib chiqilayotgan aktivlarga 150 foizgacha zahiralar yaratilishi kerak.