O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi mii akademik litseyi Aniq fanlar yo`nalishi 205-guruh o`quvchisi Xoliqov Abdijalilning Fizika fanidan tayyorlagan Mavzu: Mexanik energiyaning saqlanish qonuni Ilmiy

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


Qarshi MII akademik litseyi
Aniq fanlar yo`nalishi 205-guruh o`quvchisi
Xoliqov Abdijalilning
Fizika fanidan tayyorlagan




Mavzu: Mexanik energiyaning saqlanish qonuni
Ilmiy rahbar: Fizika fani o`qituvchisi Umirov H.B
Qarshi-2022
Mexanik energiyaning saqlanish qonuni


Reja:

1. 
   Kirish.
   
2. 
   Asosiy qism.
   

1.Kuch impulsi va jism impulsi. Reaktiv harakat
2. Mexanik ish va quvvat
3. Mexanik energiya.
4. Kinetik va potensial energiya.
5. Jismlarning absolyut elastik va noelastik urilishlari

3. 
   Xulosa.
   

Mavzu: Mexanik energiyaning saqlanish qonuni.


Reja:

1. 
   Kuch impulsi va jism impulsi. Reaktiv harakat
   

2. Mexanik ish va quvvat
3. Mexanik energiya.
4. Kinetik va potensial energiya.
5. Jismlarning absolyut elastik va noelastik urilishlari
,,Impuls” lotincha so`zidan kellib chiqqan bo`lib, lug`aviy ma’nosi ,,turtki” degan ma’noni anglatadi. Mexanikada bu atama bilan ikkita kattalik belgilanadi: Kuch impulsi va jism impulsi.

Jismlarning o`zaro ta’sir natijasida faqat kuchgagina emas, balki ularning o`zaro ta’sirlashish vaqtiga ham bog`liqdir. Bunga quyidagi tajribada ishonch hosil qilish mumkin.

Gorizontal oyna ustiga po`lat sharcha qo`yamiz. Sharchaning ustidan kuchli magnitli tez o`tkazamiz, sharcha joyidan salgina qo`zg`alganini sezamiz. Endi magnitni sharcha ustidan sekinroq o`tkazib, tajribani takrorlaymiz. Bu holda sharcha harakatga keladi va magnit orqasidan ergashib harakatlanadi. Tajriba o`zaro ta’sir natijalari o`zaro ta’sir vaqtiga bog`liqligini ko`rsatadi. Shuning uchun fizikada kuch ta’sirini xarakterlash uchun maxsus kattalik - kuch impulsi kiritilgan.

Kuchning biror vaqt oralig`idagi ta’sirining o`lchovi bo`lib hisoblanuvchi fizik vektor kattalikka kuch impulsi deb ataladi.

Kuch impulsi kuchning uning ta’sir vaqtiga ko`paytmasi bilan o`lchanadi:

I = F•t I=1 N•s
Jism harakatini xarakterlash uchun faqat uning massasini yoki tezligini bilish yetarli emas. Shuning uchun mexanika harakatining o`lchovlaridan biri sifatida maxsus kattalik Jism impulsi kiritilgan.

Jism impulsi jism massasining uning harakatlanish tezligiga ko`paytmasi bilan o`lchanadi: