O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Tuzаtishlаr kiritish. 
Umumpеdаg
оgik maqsad-
lаr 
Xususiyaniqlаshtir
ilgаn pеdаgоgik 
maqsadlаr 
Tоpshiriklаr (tеstlаr) 
O’quvjаr
а-yoni 
YAku-
niybaho-
lаsh 

---

Tuzаtishlаr kiritish. 
Tа
`l
im st
аn
dа
rt
i f
аn
(
ku
rs)
d
аs
tu
ri
v
а 
B
ili
m
lа
ri
d
аr
аj
аsi
dа
a
n
iq
lа
nа
di
X
аr
d
ir
mа
vz
u 
du
y
ic
hа
tа
lа
dа
ni
ng
m
ut
аx
аss
isl
ik
(
fа
n)
u
ch
un
d
ir
lik
lа
rg
а 
оi
d 
B
ili
m,
ku
ni
km
а 
vа
mаl
аk
аl
аr
i t
аs
hk
аr
id
аn
k
uz
аt
ilа
di
gа
n,
ish
x
аr
аk
аt
id
а 
fа
оl
iy
at
in
i 
аn
gl
аt
аd
ig
аn
f
еь
llа
rd
а 
if
оd
аl
аn
аd
i. 
Jо
ri
y
v
а 
оr
аl
ik
b
ah
o
lа
sh
u
ch
un
T
аl
аd
аn
in
g
mu
st
аk
il
t
а`
li
mi
u
ch
u
n
Y
A
k
u
n
iy
b
ah
o
lа
sh
u
ch
un
Tа
lа
dа
ni
ng
d
ili
sh
k
оd
ili
ya
tin
i f
ао
llа
sh
ti
ru
vc
hi
d
id
аk
tik
k
оn
st
rO
’
qt
si
ya
lа
r 
SH
аx
si
si
fа
tlа
ri
gа
о
id
tа
lа
dl
аr
M
ut
аx
аss
isl
ik
kа
о
id
t
аl
аd
lа
r 
1-rаsm. Pеdаgоgik tеxnоlоgiyaning dlоk – sxеmаsi. 
Du sxеmаdа xаm аn`аnаviyO’qitishgа xоs dulmаgаn dеlgini O’quvmaqsadlаrini 
aniqlаshtirilishi, O’quvjаrаyonigа vа maqsadlаrigа uning nаtijаsigа qarab tuzаtishlаr kiritish 
vа izchil kаytuvchаn аlоkаni mаvjud ekаnini kurish mumkin. 
Nаzоrаt uchun sаvоllаr : 
1.
Pеdаgоgik tеxnоlоgiya haqida turli guruxlаrni kаrаshlаri nimаdаn idоrаt ? 
2.
Kаdrlаr tаyyorlаsh milliy dаsturi аsоsiy vаzifа nimаdаn idоrаt ? 
3.
Pеdаgоgik tеxnоlоgiya haqida rus оlimlаrining kаrаshlаri nimаlаrdаn idоrаt ? 
4.
Pеdаgоgik tеxnоlоgiyani mohiyatini оchid dеring ? 
5.
Pеdаgоgik tеxnоlgiyani tа`lim tizimidаgi urni nimаdаn idоrаt. 
 
 
 

---

23- Mavzu. Texnologiya ta’limda ishlab chiqarish amaliyotini 
tashkil etish. 
 
Reja: 
1.
Texnologiya ta’limida ishlab chiqarish amaliyotini tashkil etishning ahamiyati. 
2.
Ishlab chiqarish amaliyotining tashkil etish va o’tkazish bosqichlari. 
3.
Ishlab chiqarish amaliyotining hisobotini tayyorlash va taqdimot qilish. 
Pedagogik amaliyot o`qituvchi tayyorlashning shunday bos» qichidirki, bunda har bir 
o`quvchiga bilim yurtida o`kish vaqtida to`plagan bilim hamda uquvlarining hammasidan 
kompleks tarzda foydalanishga to`g’ri keladi. Shuning uchun pedagogik amaliyot davrida 
o`qish jarayonidagi barcha kamchiliklar yaqqol ochilib qoladi. Shunday qilib, pedagogik 
amaliyot, o`ziga xos imtihon hisoblanadi. Shuni nazarda tutish kerakki, amaliyotning yoshi u 
rahbarlik qilishga to`g’ri keladigan o`quvchilarning yoshidan juda kam farqlanadi. Bunday 
vaziyatda birinchi kundanoq to`g’ri yo`l tanlash, ya’ni birinchidan, o`z qo`li ostidagi 
o`quvchilarga nisbatan takallufsizlikka yo`l qo`ymaslik, ikkinchidan, takabburona 
munosabatda bo`lmaslik juda muhimdir. Tajribaning ko`rsatishicha, amaliyotnt o`quvchilar 
bilan to`g’ri munosabatda bo`lsa, ya’ni ularga xayrixohligi va kamtarligini namoyon qilsagina 
u tezda bolalar bilan inoqlashib ketadi. Bolalar amaliyotnt xam o`quvchi ekanligini yaxshi 
bilishadi va unga har tomonlama yordam berishga harakat qilishadi. Ular darsga tayyorlanib 
kelmagan amaliyotnt o`rtoqlarini qoralashadi. Dars vaktida o`quvchilar o`zlarining intizomsiz 
o`rtoqlariga tanbeh berishadi. 
Amaliyotntning sinfda bo`ladigan barcha tadbirlarda qatnashishi uning o`quvchilar 
bilan yaxshi munosabat o`rnatishiga garovdir. 
Amaliyotntning tashqi qiyofasi ham muhim rol o`ynaydi. U o`quvchilarga namuna 
bo`lishi kerak. Amaliyotnt oddiy, ozoda kiyinib yurishi lozim, bu shartni bajarmagan 
amaliyotnt o`quvchilardan shu narsani talab qila olmaydi. 
O`quv programmasida ikkita pedagogik amaliyot ko`zda tutiladi. Amaliyotntlarning 
pedagogik amaliyot vaqtidagi vazifasi quyidagilardan iborat: 
1. Nazariy bilimlarini chuqurlashtirish va mustahkamlash, bu bilimlardan
o`quvchilar bilan ta’limtarbiya ishlarini olib borish vaqtida amalda foydalanishni o`rganib 
olish. 
2. Bolalar bilan olib boriladigan ta’lim-tarbiya ishlarini kuzatish va tahlil qilishni 
o`rganib olish. 
3. Bolalar bilan olib boriladigan ta’lim-tarbiya ishlarini ularning yosh va individual
xususiyatlarini hisobga olib, ya’ni bolalar hamda o`smirlar psixologiyasi, pedagogikasi va 
fiziologiyasiga doir bilimlarga tayangan holda olib borishni o`rganib olish. 
4. Turli tipdagi darslar va sinfdan tashqari ishni bolalarning bilish faoliyatini 
aktivlashtiruvchi turli-tuman metodlardan foydalangan holda o`tkazishga tayyorgarlik
ko`rish. 
5. Sinf rahbari. vazifalarini bajarishni, o`quvchilar kollektivlari, Kamolot 
tashkilotlari bilan ishlashni, shuningdek, o`quvchilar bilan individual tarbiya ishini olib 
borishni o`rganib olish. 
6. Tarbiyalash va ta’lim berish vazifalarini ijodiy hal etishga tayyorlanish
maqsadida maxsus va pedagogik fanlarni o`rganishga hamda o`zining pedagogik
qobiliyatlarini takomillashtirishga intilish. 
7. O`quvchilar sog’lig’ini muhofaza qilish masalasiga diqqat bilan qarash 
ko`nikmalarini hosil qilish. 
Har bir praktikant amaliyotni o`tish vaqtida ma’lum sinfga biriktirib qo`yiladi, u shu 
sinf o`quvchilariga texnik mehnat va chizmachilikdan dars beradi, ixtisosga tegishli sinfdan 
tashqari ish olib boradi, shuningdek sinf rahbarining yordamchisi bo`lib hisoblanadi. 

---

Amaliyot maktab rahbarlari, sinf rahbarlari, mehnat va chizmachilik o`qituvchilari 
bilan uchrashuvdan boshlanadi, unda amaliyotntlar oldida turgan vazifalar doirasi 
oydinlashtiriladi. 
Amaliyotning birinchi haftasi maktab, texnologiya ta’liming moddiy bazasi, 
o`quvchilar bilan tanishishga bag’ishlanadi. 
Bu davrda amaliyotntlar o`zlari birkitilgan sinfdagi turli darslarda qatnashadilar, sinf 
rahbari o`tkazadigan barcha tarbiyaviy tadbirlarda ishtirok etadilar. Amaliyotnt haftaning 
oxiriga borib, har bir o`quvchi haqida uning o`zlashtirishi, intizomi, o`qishga, jamoat
ishiga munosabati to`g’risida aniq tasavvurga ega bo`lishi zarur. 
Amaliyotning qolgan butun vaqti davomida amaliyotntlar o`z ixtisosidan dars 
beradilar, sinfdan tashqari ishlar olib boradilar, sinf rahbarligi funksiyalarini bajaradilar. 
Amaliyot maktabda pedagoglar kengashining majlisi bilan yakunlanadi. Majlisda 
mehnat o`qituvchisi, sinf rahbarlari, tarbiya va sinfdan tashqari ishning tashkilotchilari, 
maktab direktori, amaliyotntlariing o`zlari so`zga chiqishadi. Amaliyot qanday o`tganligi, 
uning samaradorligini oshirish uchun kelgusida nimalar qilish kerakligi haqida fikr 
almashinadi. 
Maktabda bo`lgan davrning birinchi kunidan to oxirgi kunigacha har bir amaliyotnt 
individual kundalik daftar tutib, unga kerakli ma’lumotlarni yozib boradi. 
Amaliyot tugagach, kundalik daftar raxbarga topshiriladi. U bilan birga qo`yidagilar 
topshiriladi: 
a) sinfning (yoki aloxida o`quvchining) psixologik-pedagogik xarakteristikasi; 
b) bitta darsning konspekti va unga atab amaliyotntning o`zi tayyorlaran ko`rsatma
qo`llanmalar hamda o`quvchilarning mehnat ob’ekti; 
v) o`tkazilgan birorta tarbiyaviy tadbirning konspekti. Yakunlovchi konferensiyada 
amaliyotga uzil-kesil xulosalar chiqariladi. Doklad qilishni xohlagan amaliyotntlar o`z 
temalarini rahbarlar bilan kelishib oladilar va o`z vaqtida programma tuzish mumkin bo`lishi 
uchun konferensiyadan bir necha kun oldin talabnomalar berishadi. 
Dokladlar amaliyotntlar faoliyatining asosiy yo`nalishlarini (darslarni o`tkazish, o`z 
ixtisosidan sinfdan tashqari ish o`tkazish, sinf rahbari sifatida ishlash) aks ettirishi lozim. Ular 
konkret bo`lishi va u yoki bu tadbirni o`tkazish vaqtida amaliyotnt qanday qiyinchiliklarga 
duch kelgani va ularni qanday bartaraf etgani, qanday masalalarni hal etishda o`zini dadil 
tutgani va bunda unga nima yordam bergani, bilim yurtida olingan qaysi bilim xamda 
o`quvlar ayniqsa foydali bo`lib chiqqani, qanday bilim va uquvlar etishmagani, amaliyot 
davomida uning muvaffaqiyatli o`tishi uchun barcha zarur sharoitlar yaratib berilgan yoqi 
yo`qligi, amaliyot bundan ham muvaffaqiyatliroq o`tishi uchun nimalar qilish kerakligi 
xaqida tinglovchilarda aniq tasavvur hosil qilishi darkor. 
Yakunlovchi konferensiya vaqtida xonada amaliyotntlarning faoliyatini aks ettiruvchi 
ko`rgazma tashkil etiladi. Eksponatlar orasidan o`quvchilarning mehnat ob’ektlari, 
to`garaklarda yasalgan turli xil modellar va buyumlar, amaliyotntlarning rahbarligi ostida 
o`quvchilar chiqargan devoriy gazetalar, ekskursiyalar, yakshanbalsklar to`g’risida hikoya 
qilib beruvchi stendlar va hokazolar o`rin olishi mumkin.