O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti

 
GRAMMATIKA: BADIIY TASVIR VOSITALARI. KIRITMALAR. 
Reja: 
1. Badiiy tasvir vositalari haqida ma’lumot. 
2. Badiiy tasvir vositalarining badiiy asarlarda aks etishi.
3. Badiiy tasvir vositalarining o‘ziga xosligi. 
4. Kiritmalar haqida ma’lumot. 
 
Sifatlash- narsa, voqea-hodisa, tushuncha vakishilarning belgi-xislatlarini aniqlovchi, 
izohlovchi, tavsiflovchi so‘zni qo‘llashdir.
Men bir qaro kunda tug‘ildim,
Tug‘ildimu shu on bo‘g‘ildim.
(H.Olimjon)
O‘xshatish- tasvir obyektini boshqa narsa-hodisaga o‘xshatish orqali yorqin va bo‘rttirib 
tasvirlashga asoslangan badiiy tasvir vositasi. O‘xshatishda narsa, belgi va harakat
kabilar boshqasiga o‘xshatish, qiyoslash orqali tasvirlanadi. Bu o‘sha tushunchani anglash
va his qilishni osonlashtiradi.
Tog‘lardagi qip-qizil lola
Bo‘lib go‘yo yoqut piyola, 
Buloqlardan uzatadi suv, 
El ko‘zidan qochadi uyqu.
(H.Olimjon)
Mubolag‘a - arabcha so‘z bo‘lib, “lof urish”, “bo‘rttirish” ma’nolarini bildiradi. 
Tasvirlanayotgan narsa, shaxs va voqea- hodisaning muayyan jihatlarini bo‘rttirib,
kuchaytirib tasvirlash usuli.
Vah muhabbat ko‘yida qon yig‘ladim, 
Yetti iqlim g‘arq bo‘ldi ko‘z yoshima. 
(
Mashrab) 
Yururda yeng birla og‘zingni tutma, 
Nimakim, yo‘qturur yoshurmog‘ing ne? 
(Atoiy)

---

98 
Firoq isitmasi andoq tanimda o‘t chiqarur
Ki gar tabib iligim tutsa, barmog‘i qabarur
(Atoiy) 
Jonlantirish- Odamlarga xos bo‘lgan xususiyatlarni jonsiz narsalar, tabiat hodisalari, 
hayvon, parranda, qush kabilarga ko‘chirish orqali hosil bo‘ladigan tasvir usuli 
jonlantirishdir. 
Jamoling vasfini qildim chamanda,
Qizordi gul uyottin anjumanda. 
(Atoiy)
Qorong‘u kechada ko‘kka ko‘z tikib,
Eng yorug‘ yulduzdan seni so‘rayman,
Ul yulduz uyalib boshini egib,
Aytadir men uni tushda ko‘ramen.