О„zbekiston respublikasi oliy va о„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti geologiya va konchilik fakulteti

Jaroxatlanganlarga birinchi tibbiy yordam ko„rsatish. 
Loyihani kameral sharoitda bajarayotgan vaqtda xonada yong‗in chiqib, xodim yong‗inda 
qolishi mumkin. Natijada birinchi darajali kuyish tashxisini olishi mumkin. Birinchi darajali kuyishda 
terini qizarib shishishi seziladi. Birinchi darajali kuyishda kuygan joylari toza suvda yuviladi, undan 
keyin spirt, adekolon yoki kaliy permanganatning kuchsiz aralashmasi bilan ho‗llanadi. Yordam beruvchi 
jabrlanganlarning kiyim va oyoq kiyimlarini yechganda, teriga tegib ketmasligi va yara 
ifloslanmasligiga e‘tibor berishi lozim.

---

28 
Binolarda avariya natijasida yoki biror bir favqulodda vaziyat natijasida odamlarni tok urishi 
mumkin. Bunday hol shikastlangan kishilar va qutqaruv ishlarini olib borayotgan kishi bilan ham yuz 
berishi mumkin. 
Elektr tokidan shikastlangan kishi organizmida tananing ayrim joylarida umumiy yoki maxalliy 
o‗zgarishlar yuz beradi: teri kuyishi, yumshoq to‗qimalarning kuyishi, asab tizimini ishdan chiqishi, nafas 
olishning to‗xtab qolishi va shu kabilar. 
Elektr toki urgan kishini zudlik bilan tok ta‘siridan qutqariladi. Buning uchun tok manbaadan 
o‗chiriladi yoki shikastlangan kishini tok o‗tayotgan simdan ajratib olinadi. 
Kuchlanish 1000 V gacha bo‗lgan elektr toki ta‘siridan qutqarishda quruq taxta, arqon, yog‗och 
kaltak, rezina, diyelektrik qo‗lqop yoki tok o‗tkazmaydigan boshqa materiallardan foydalanish mumkin. 
Agar kuchlanish 1000V dan ortiq bo‗lsa, mahsus shtanga va ombirdan foydalanish zarur. 
Qutqarayotgan kishi ham albatta, diyelektrik qo‗lqop va rezina poyafzal kiyib olishi kerak. 
Tok ta‘siridan qutqarilgan kishi hushida bo‗lsa, tekis joyga yotqizilib toza havo bilan ta‘minlash 
kerak. Agar tok urgan kishi behush bo‗lsa, zudlik bilan sun‘iy nafas oldiriladi va yuragi massaj qilinadi. 
Sun‘iy nafas oldirilayotganda shikastlangan kishini zax yerga, beton polga yotqizib bo‗lmaydi. Birinchi 
yordam ko‗rsatayotgan kishi tez va puxta harakat qilishi kerak. 
Har bir tashkilotda birinchi tibbiy yordam ko‗rsatish uchun dari-dormonlar to‗plami bo‗lishi 
kerak, bularga: ichimlik soda -200 g, validol-30 tabletka, borat kislota - 60 g, lekoplastir – (1x15sm) - 5 
dona, vazelin - 50 g, rezin arqon 1 dona, shaxsiy paket - 10 dona, bint – 10 dona, novshadil spirti – 20 g, 
paxta – 100 g, shinalar – komplekt, yod eritmasi va boshqalar kiradi.