2-mashg’ulot. LEKSIKOLOGIYA
Tayanch ilmiy tushunchalar
Antonimlar
yunoncha so’z bo’lib,
anti
– qarama-qarshi, zid;
onuma
– nom degan
ma‘nolarni bildiradi. Bir-biriga zid, qarama-qarshi ma‘noli til birliklari, M.: katta-kichik,
yaxshi-yomon, baland-past kabi.
Arxaizm
yunoncha so’z bo’lib,
archais
– qadimgi degan ma‘noni bildiradi. Ma‘lum
davr uchun eskirgan, iste‘moldan chiqa boshlagan til birligi.
Asl o’z so’z.
Tilning aslida o’ziga mansub bo’lgan, tilning o’z leksik materialidan
yasalgan so’z.
Baynalmilal leksika.
Qardosh bo’lmagan tillarda bir xil ma‘noda, shuningdek,
aynan bir fonetik tarkibda yoki qisman o’zgarish bilan qo’llaniladigan, ana shu tillar uchun
umumiy bo’lgan so’zlar.
Bir ma‘nolilik.
Til birliklarining faqat bir ma‘noga ega bo’lishi.
Dialektizmlar.
Biror dialektga xos bo’lgan til birliklari.
Dubletlar
fransuzcha so’z bo’lib,
doublet
<
double
– ikki tilli degan ma‘noni
anglatadi. Bir xil semantik tarkibga ega bo’lgan til birliklari. M.: tilchi – tilshunos, adab –
odob kabi.
Ko’chma ma‘no.
So’zning to’g’ri ma‘nosini anglatgan narsa-hodisalardan boshqa
narsa-hodisalarga nom sifatida ko’chirish asosida hosil bo’lgan ma‘no.
Leksema
yunoncha so’z bo’lib,
lexis
– ibora, nutq o’rami ma‘nosini bildiradi.
Tilning lug’at tarkibiga xos birlik; til qurilishining lug’aviy ma‘no anglatuvchi unsuri.
Leksika
yunoncha so’z bo’lib,
lexikos
– so’zga oid, lug’aviy degan ma‘nolarni
bildiradi. Tilning lug’at tarkibi; lug’at tarkibining qo’llanish sohasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |