О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti о‘zbek tili о‘qitishning amaliy metodikasi

Qаrаtuvchi (qаrаtqich).
Аniqlоvchining turi: birоr nаrsа-prеdmеt tеgishli (qаrаshli) 
bo`lgаn shахs yoki prеdmеtni bildiruvchi bo`lаk.
Hоkim bo`lаk.
So`z birikmаsining hоkim qismi. 
Hоl.
Ish-hаrаkаtning qаy tаrzdа bаjаrilishini, uning bаjаrilish sаbаbi, mаqsаdi, o`rni, pаyti 
vа shu kаbi bеlgilаrini bildirаdigаn ikkinchi dаrаjаli bo`lаk. 
Hоllаnmish.
Birikmаning hоl tоbе bo`lgаn (hоkim) qismi. 
 
1-topshiriq. 1-ish. 
Berilgan gaplarni o’zaro bog’lab gap tuzing: olam, quyosh, 
odam, aql, yorit; bir, ming, tuman... 
2-ish. 
Berilgan so’zlarni bog’lab gap tuzishda nima qilganinggizni izohlang. 
2-topshiriq.
Anjir, tarvuz, olma, qovun singari mahsulotlar qanday belgilarga ega? 
Anjirning rang va maza belgilariga, tarvuzning esa shakl, maza belgilariga ega ekanligini 
bilasiz. Shu belgilarni bildiruvchi so’zlarni jadvalda joylashtirishga harakat qiling. 
Anjir 
Tarvuz 
Olma 
Qovun 
3-topshiriq. 
Nok, shaftoli, o’rik, behi singari mevalarning belgilari (rangi, shakli, 
mazasi) ni bildiruvchi so’zlarga so’roq bering, so’roq berilgan so’zni aniqlang. So’roqqa 
javob beruvchi so’z bilan so’roq boglangan so’zni birgalikda ko’chiring. 
Namuna:
qanday olma? 
qizil
ko’k 
sariq 
shirin olma 
nordon 
achchiq 
kichik 
katta
4-topshiriq.
Berilgan gaplarni o’qing. Gap tarkibidagi teng va tobe bog’lanishli 
bo’laklarni aniqlab yozing. 
1. Fe‘l-u atvorining o’zgarmas darajada qat‘iyligi – ayol tabiatiga yotdir. 2. 
Insonning qalbi va aqlida xuddi nutqidagi kabi u tug’ilib o’sgan yurtining mehri bo’ladi. 3. 
Rashk muhubbat bilan birga tug’iladi, lekin hamisha u bilan birga o’lib ketmaydi.