O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

 
1-jadval  
 
XX  asrning  oxirgi  o‟n  yilligida  dunyo  turizmi  yiliga  o‟rtacha  4,3% 
ko‟rsatkich  bilan  o‟sdi.  Mintaqalar  bo‟yicha  Osiyoga  amalga  oshiriluvchi 
sayohatlar  miqdori  bundan  ham  yuqori  ko‟rsatkichlarda  o‟sdi.  Agar  O‟rta  Sharq 
mamlakatlariga etib kelinuvchi turizm yiliga o‟rtacha 4,9%dan o‟sib kelgan bo‟lsa, 
Okeaniya  va  Janubiy  Osiyoga  amalga  oshiriluvchi  sayohatlar  soni  yiliga  o‟rtacha 
7%dan  o‟sib  keldi.  2001  yil  sentyabr  voqealaridan  so‟ng  Amerikaga  hamda  arab 
mamlakatlariga  amalga  oshiriluvchi  sayohatlar  miqdori  kamayib  ketgan  bo‟lsa, 
Tinch  okeani  mintaqasiga  amalga  oshiriluvchi  sayohatlar  soni  o‟sishda  davom 
etgan.  Shuningdek,  Yevropaga  amalga  oshiriluvchi  sayohatlar  soni  ham  oshgan. 
Bundan  shuni  xulosa  qilsa  bo‟ladiki,  dunyo  turizmi  biror  joy  yomonlashib 
qoladigan bo‟lsa, darrov o‟ziga boshqa yo‟nalish tanlaydi.  
Dunyo  turizmida  mamlakatlar  ichida  Franstiya,  Ispaniya,  AQSh,  Italiya, 
Buyuk  Britaniya,  Xitoy  mamlakatlari  etakchilik  qilmoqda.  Chet  eldan 

---

31 
 
mehmonlarni  qabul  qilish  soni  bo‟yicha    etakchilik  bir  necha  yillardan  buyon 
Franstiya  tomonidan  saqlab  kelinmoqda.  Hozirda  Franstiyaga  dunyo  bo‟yicha 
xalqaro  turizmga  chiqqan  sayohatchilarning  10  %idan  ortiqrog‟i  kelmoqda! 
Franstiya  turistlarni  qabul  qilish  bo‟yicha  etakchilikka  erishgan  bo‟lsa-da, 
turizmdan  daromad  olishda  etakchilik  AQShga  tegishliligicha  qolmoqda.  Hozirda 
AQSh dunyo bo‟yicha xalqaro turizmdan olingan daromadning 10 %idan ortig‟ini 
oladi.  Shuningdek,  AQSh  ichki  turizmning  o‟zidan  har  yili  300  mlrd.  dollarga 
yaqin daromad olmoqda. 
So‟nggi yillarda Xitoyga amalga oshiriluvchi turistik sayohatlarning miqdori 
yil  sayin  oshib  bormoqda.  Narxlarning  arzonligi  bilan  jahon  turizmiga  kirib 
borayotgan  Xitoy  turizmidan  olinayotgan  daromadlar  bo‟yicha  ham,  turistlarni 
qabul qilish bo‟yicha ham dunyoning etakchi besh mamlakati qatoriga kirib oldi. 
Jahon  turizm  tashkiloti  ma‟lumotlariga  binoan,  2000  yildan  so‟ng  dunyo 
bo‟yicha  xalqaro  sayohatga  chiquvchi  turistlarning  aksariyati  asosan  avtomobil 
yo‟llaridan  (50  %)  va  havo  transportidan  (40  %)  foydalanar  ekanlar.  Suv  orqali 
sayohatga  chiquvchilar  7  %ni,  temir  yo‟l  orqali  sayohatga  chiquvchilar  3  %ni 
tashkil etayapti.