O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti


 Tovarlar va xizmatlar bozorining kon‟yunkturasini tadqiq qilish



Download 2,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/195
Sana25.01.2022
Hajmi2,6 Mb.
#408423
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   195
Bog'liq
turmahsulot marketingi

8.3. Tovarlar va xizmatlar bozorining kon‟yunkturasini tadqiq qilish 
Kon‟yunkturani o‟rganish metodikasi-bu bozorlarda vujudga kelgan holatni 
tahlil qilish va kon‟yuktura rivojlaniishining yakin kunlardagi istiqbolini belgilash 
imkonini  beruvchi  harakatlarning  ketma-ketligi  va  tashviqot  qilishning  aniq 
usullari jamlamasidir. 
Amalda  ana  shunday  tashviq  qilish  bizni  kiziktirayotgan  tovarlarni  kaerda, 
kachon va qaysi narxlarda sotish yoki sotib olish mumkin degan savollarga javob 
berishi lozim. 
 
Kon‟yunkturani  o‟rganishga  kirishishdan  avval  tovarning  sifatini 
tavsiflovchi  tomonlarga  e‟tibor  qaratish  lozim  bo‟ladi.  Iqtisodiyotning  qaysi 
sohalarida  ushub  tovarga  qancha  xajimda  talab  borligini,  ushbu  tovarga  talab  va 
taklifning  o‟ziga  xos  tomonlarini,  tovar  va  xizmatlarning  ko‟rinishlari  va  navlari 
xaqida tulik ma‟lumotga ega bo‟lish lozim. Bunda, mazkur tovar va xizmatlarning 
u  yoki  bu  soha  ist‟molining  umumiy  xajmidagi  yalpi  xajmi  vaqt  utgan  sari 
o‟zgarishi  mumkin.  Mazkur  o‟zgarishlar    ishlab  chiqarish  xajmi,  savdo-sotiqka, 
talab darajasiga va narxlarning o‟zgarishiga bevosita ta‟sir ko‟rsatishi mumkin. 


102 
 
 
Kon‟yunkturaning dialektik tafovvutga ega harakteri uning rivojlanishida bir 
vaqtning o‟zida turli yo‟nalishlar mavjud bo‟lishini belgilab beradi. Shuning uchun 
ham  rivojlanish  istiqbollarini  belgilash  xaqida  to‟g‟ri  xulosaga  kelish  uchun 
kon‟yunkturani  o‟rganishda  kuyidagi  umumiy  metodik  talablarga  rioya  qilish 
lozim bo‟ladi: 
1. 
 
Jamiyatning  iqtisodiy  xayotida  sodir  bo‟ladigan  xodisalarning  umumiy  o‟zaro 
bog‟liqliklarini  inobatga  olish  zarur.  Kon‟yunkturani  o‟rganishda  bu  har  qanday 
tovar  bozorini  alohida  olgan  holda,  umumxo‟jalik  kon‟yukturasi  bilan,  boshqa 
sohalardagi  (birinchi  galda  mazkur  mahsulotning  iste‟molchilari  bo‟lgan  yoki 
mazkur mahsulotni ishlab chiqarish uchun birlamchi materiallarni etkazib beruvchi 
soaxlardagi) axvol bilan alohida holda o‟rganish mumkin emasligini anglatadi. 
2. 
 
Shu bilan birga bir bozorning o‟ziga xos jixatlarini boshqa bozorga tadbiq qilish 
mumkin  emas,  agarda  mazkur  bozorlar  o‟zaro  bog‟liq  bo‟lgan  holda  ham. 
Shuningdek  umumxo‟jalik  kon‟yunkturasining  jixatlarini  barcha  soha  bozorlariga 
tadbiq  qilish  ham  mumkin  emas.  Oddatda  yangi  tashkil  topgan  jadal 
rivojlanayotgan  sohalar  iqtisodiy  tushkunlik  sharoitida  ham  ishlab  chiqarishni 
oshiraveradilar.  Vaxolanki,  eski  sohalar  esa  iqtisodiyot  jonlanayotgan  va 
kutarilayotgan sharoitda ham uzoq depressiya holatida bo‟lishlari mumkin.   
3. 
 
Kon‟yunkturaning  barqaror  emasligi,  bozorlarning  bir  maromda  turmasligi, 
bozorlarni  doimiy  ravishda  kuzatib  borish  zaruriyatini  tugdiradi.  Tasoddifiy 
omillar-siyosiy  inqirozlar,  olib  sotarlik  va  x.k.  ta‟sir  ko‟rsatishi  mumkin  bo‟lgan 
tovarlarning bozorlari ayniksa barqaror bo‟lmaydi.  
4. 
 
Tovar  bozorlarining  kon‟yunkturasini  o‟rganish  ma‟lum  tartibga  ega  bo‟lishi 
lozim. 
Kon‟yunkturani  tashkil  qiluvchi  turli  omillarning  xalqaro  savdo-sotiqdagi 
ahamiyatini  o‟rganishda  eksport  va  import  sohasidagi  monopoliyalarning 
siyosatiga,  shu  jumladan  davlatning  bojxona  va  valyuta  masalalari  bo‟yicha 
siyosatiga, eksportga kreditlar va subsidiyalar ajartish masalalariga alohida e‟tibor 
qaratiladi.  
Kon‟yunkturaning  istiqbolini  belgilash.  Istiqbol  belgilashning  maqsadi 
kon‟yukturaniun  katta  kdagi  vujudga  kelishi  mumkin  bo‟lgan  holatiga  baho 
berishdir.  Istiqbolni  iqtisodiy  jixatdan  belgilash  jamiyat  xayotidagi  ijtimoiy-
iqtisodiy  xodisalarning  ob‟ektiv  inerstiyaliligiga  asoslangan.  Xozirgi  kunda 
kon‟yunktura istiqbolini belgilashning turli uslublari mavjud. 
 
 
 

Download 2,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   195




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish