O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

 
 
 
Ma‟lumotlarni solishtirish va uni olish yo‟llari* 
Narxlar turi  
O‟ziga xos hususiyatlari 
Axborotning foydaliligi 
Olinish manbalari 
Bajarilayotgan 
xizmatlarning 
haqiqiy 
bahosi 
Narxlar 
darajasi 
olinadigan 
ma‟lumotlar 
va  ularning turli xil  detal, 
shartnoma nusxalariga o‟z 
ta‟sirini ko‟rsatadi 
Shahsiy  aloqlar,  bosma 
materiallar, 
maxsus 
broshyuralar 
Prays 
listdagi 
va 
kataloglar bo‟yicha narx 
Turistik 
mahsulot 
va 
boshqa 
xizmatlarni 
to‟g‟ridan-to‟g‟ri 
ko‟rsatadi 
So‟rov  orqali  uni  olish 
oson 
Amaldagi  narx  (taklif 
yoki talabda) 
Turistik 
mahsulot 
tarkibini 
va 
boshqa 
hususiyatlarini  to‟g‟ridan-
to‟g‟ri 
ko‟rsatadi. 
(Savdolashuv, 
baland, 
past narxlar) 
So‟rov  orqali  olish  oson. 
Lekin  shahsiy  taktika  va 
aloqalar bo‟lishi lozim 
Narx indeksi 
Ma‟lumotlardan 
qo‟shimcha 
manba 
sifatida  foydalanish  yoki 
foydalanmaslik 
ham 
mumkin 
Umumiqtisodiy 
va 
rivojlanish 
Ma‟lumotlar bazasi  
Ob‟ektning 
tarkibini, 
turini  va  texnik  tavsifini 
ko‟rsatadi.  Savdolashish 
orqali narxlarni o‟zgartish 
mumkin 
Olish  oson,  internet  orqali 
turoperatorlar 
va 
turagentlar faoliyati haqida 
ma‟lumotlarni 
olish 
mumkin 
*Muallif tomonidan tayyorlangan 
 
 
 
 
 
    
 
 
 
 
 
 
 
   16 
Jadval
  
Sotuvlarni solishtirish usuli (SSU) 
 metodida narxlarni tuzatish 
 
Turistik mahsulotning 
harakteri 
Narxlanadigan“Gullayotgan 
O‟zbekiston-2” 
turmahsuloti  
Solishtirma 
“Gullayotgan 
O‟zbekiston-1” 
turmahsuloti 
1 
Sotilish narxi 
- 
545 AQSh dollari 
2 
Boriladigan manzillar 
soni 
3 
4 (qo‟shimcha - 120 
AQSh dollari) 

---

151 
 
3 
Tur davomiyligi 
11 kun/10 kecha 
7 kun/6 kecha 
(qo‟shimcha + 360 
AQSh dollari) 
4 
Mehmonxona darajasi 
Uch yulduzli 
To‟rt yulduzli 
(qo‟shimcha –  100 
AQSh dollari) 
5 
Ovqatlanish 
Pansion 
Yarimpansion 
(qo‟shimcha + 50 
AQSh dollari) 
O‟zgartirilgan narx = 545 – 120 + 360 - 100 + 50 = 735 AQSh dollari 1 kishi 
uchun. Ushbu qiymat yangi mahsulot ishlab chiqishda tashkilotning texnik-ekonomik 
loyihalarida juda dozarbdir.  
Tuzatishlarni aniqlash usuli  (to‟g‟rilash) 
1.
 
Yangi turistik mahsulotlarni juft sotish usuli bilan narxlashtirish.  
       17 
Jadval
   
                                                                                          Tuzatishlar jadvali 
№  “Gullayotgan 
O‟zbekiston” 
turmahsuloti 
Sotuv narxi 
1 juft 
2 juft 
3 juft  
4 juft 
5 juft 
1 
Boriladigan 
manzillar: 4  
545 
495 
455 
435 
400 
2 
Boriladigan 
manzillar: 3 
440 
399 
370 
350 
320 
 
Farqi  
105 
96 
85 
85 
80 
Umumiy farq: 80-85-85-96-105. 
o‟rtacha farqi – 90. 2 
Modal farzi - Mo = 85  
Median farqi– Me = 85.  
Guruhdagi  har  bir  turist  uchun  har  bir  boriladigan  joy  o‟rtacha  85  AQSh  dollaridan 
to‟g‟ri keladi.  
       
18 Jadval   
Pul ifodasida tuzatishlar 
Hususiyatlari 
 
“Gullayotgan
 
“O‟zbekistond
“O‟zbekiston 
bo‟ylab diniy 
“Ko‟chmanch
i yo‟llar” 

---

152 
 
O‟zbekiston” 
turmahsuloti 
a xordiq” 
turmahsuloti 
turizm” 
turmahsuloti 
turmahsuloti 
Boriladigan 
manzillar soni 
  3 
3 
4 
4 
Mehmonxona 
xizmati darajasi 
Uch yulduzli 
Uch yulduzli 
Uch yulduzli 
Ikki yulduzli 
Ovqatlanish 
Pansion 
Yarimpansion  Pansion 
Yarimpansion 
1 nafar turist 
uchun narx, AQSh 
dollarida  
545 
525 
590 
560 
 
Jadvaldagi  narx  o‟zgarishi  farqi  boriladigan  manzillarning  turli  ekanligidadir. 
Birinchi va uchinchi turistik mahsulotlarni ko‟zdan kechiradigan bo‟lsak, boriladigan 
manzillardan  tashqari  boshqa  hususiyatlari  o‟zgarmaydi.  Hamda  narxi  shuning 
hisobiga o‟zgaradi:  
590-545=45 AQSh dollari 1 ta boriladigan diqqatga sazovor joy uchun; 
Uchinchi  va  ikkinchi  turistik  mahsulotlarning  asosiy  farqi  ovqatlanish  turidadir. 
Buning  hisobiga  turistik  mahsulot  narxi  65  AQSh  dollariga  o‟zgarishini  kuzatish 
mumkin:  
590-525=65 AQSh dollari.  
Uchinchi  va  to‟rtinchi  turistik  mahsulot  o‟rtasidagi  farq  joylashtirish  vositasi  – 
mehmonxona darajasining farq qilishi bilan ifodalanadi. Bunda 
590-560=30 AQSh dollari farqini ko‟rishimiz mumkin.