О„zbekiston respublikasi oliy va о„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

Jaroxatlanganlarga birinchi tibbiy yordam ko„rsatish. 

Loyihani  kameral  sharoitda  bajarayotgan  vaqtda    xonada    yong‗in  chiqib,    xodim  yong‗inda 

qolishi  mumkin.  Natijada  birinchi  darajali  kuyish  tashxisini  olishi  mumkin.  Birinchi  darajali  kuyishda 

terini  qizarib  shishishi  seziladi.  Birinchi  darajali  kuyishda    kuygan  joylari  toza  suvda    yuviladi,  undan 

keyin spirt, adekolon yoki  kaliy permanganatning kuchsiz aralashmasi bilan ho‗llanadi. Yordam beruvchi 

jabrlanganlarning  kiyim  va  oyoq  kiyimlarini    yechganda,    teriga    tegib    ketmasligi  va  yara 

ifloslanmasligiga e‘tibor berishi lozim.  

---

28 

 

Binolarda  avariya  natijasida  yoki  biror  bir  favqulodda  vaziyat  natijasida  odamlarni  tok  urishi 

mumkin.  Bunday  hol  shikastlangan  kishilar  va  qutqaruv  ishlarini  olib  borayotgan  kishi  bilan  ham  yuz 

berishi mumkin. 

 

Elektr  tokidan  shikastlangan  kishi  organizmida  tananing  ayrim  joylarida  umumiy  yoki  maxalliy 

o‗zgarishlar yuz beradi: teri kuyishi, yumshoq to‗qimalarning kuyishi, asab tizimini ishdan chiqishi, nafas 

olishning to‗xtab qolishi va shu kabilar. 

 

Elektr  toki  urgan  kishini  zudlik  bilan  tok  ta‘siridan  qutqariladi.  Buning  uchun  tok  manbaadan 

o‗chiriladi yoki shikastlangan kishini tok o‗tayotgan simdan ajratib olinadi. 

 

Kuchlanish 1000 V gacha bo‗lgan elektr toki ta‘siridan qutqarishda quruq taxta, arqon, yog‗och 

kaltak, rezina, diyelektrik qo‗lqop yoki tok o‗tkazmaydigan boshqa materiallardan foydalanish mumkin. 

 

Agar  kuchlanish  1000V  dan  ortiq  bo‗lsa,  mahsus  shtanga  va  ombirdan  foydalanish  zarur. 

Qutqarayotgan kishi ham albatta, diyelektrik qo‗lqop va rezina poyafzal kiyib olishi kerak. 

 

Tok ta‘siridan qutqarilgan kishi hushida bo‗lsa, tekis joyga yotqizilib toza havo bilan ta‘minlash 

kerak. Agar tok urgan kishi behush bo‗lsa, zudlik bilan sun‘iy nafas oldiriladi va yuragi massaj qilinadi. 

Sun‘iy nafas oldirilayotganda shikastlangan kishini zax yerga, beton polga yotqizib bo‗lmaydi. Birinchi 

yordam ko‗rsatayotgan kishi tez va puxta harakat qilishi kerak. 

Har  bir  tashkilotda  birinchi  tibbiy  yordam  ko‗rsatish  uchun  dari-dormonlar  to‗plami  bo‗lishi 

kerak, bularga: ichimlik soda -200 g, validol-30 tabletka, borat kislota - 60 g, lekoplastir – (1x15sm) - 5 

dona, vazelin - 50 g, rezin arqon 1 dona, shaxsiy paket - 10 dona, bint – 10 dona, novshadil spirti – 20 g, 

paxta – 100 g, shinalar – komplekt, yod eritmasi va boshqalar kiradi.