О„zbekiston respublikasi oliy va о„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

8.

 

Militsiya, xarbiylarga, o‗t o‗chiruvchilarga tibbiyot tez yordam hodimlariga, qutqarish va 

tiklash bilan shug‗ullanayotgan boshqa kishilarga ko‗maklashish kerak. 

 

---

27 

 

 Obektda yong„in  havfsizligi masalalari. 

Yong‗in  xalq  xo‗jaligiga  moddiy  zarar  keltiradi.  Bir  necha  minut  yoki  soat  ichida  juda  katta 

miqdordagi  xalq  boyliklari  yonib,  kulga  aylanadi.  Yong‗in  vaqtida  ajralib  chiqadigan  tutun,  karbonat 

angidrid  va  boshqa  zararli  hid  hamda  gazlar  atmosferaga  ko‗tarilib,  xavoning  tarkibini  buzadi.  Bundan 

tashqari, kishilarning jarohatlanishiga, hatto o‗limiga sabab bo‗ladi. 

Hozirgi  paytda  respublikamiz  binolarda  yong‗in  havfini  kamaytirish  borasida  bir  qator  ishlar 

amalga  oshirilgan.  Xususan,  yong‗in  chiqish  xavfi  kamaytirilgan  va  butunlay  xavfsiz  ishlaydigan  elektr 

uskunalari  ishlatilmoqda.  O‗t  o‗chirishning  mexanizasiyalashgan  va  avtomatlashgan  tizimlari  tobora 

kengroq qo‗llanilmoqda. 

 

Yong‗inni kelib chiqishiga quyidagilar sabab bo‗lishi mumkin:   

       a) isitish pechlarini qurish yoki ishlatish qoidalarining buzilishi;  

          b) olovni extiyotsizlik bilan ishlatish;  

          c) yashin  yoki  statik  elektr  razryadlar,  mashinalar  va  ishlab-chiqarish jixozlarining  nosozligi  

hamda    ularni    ishlatish    qoidalariga    rioya  qilmaslik  (ichki    yonuv    dvigatellaridan    chiqadigan  

uchqunlar,   elektr  qurilmalaridagi  qisqa  tutashuvlar  yoki  ularning  yerga  ulanib qolishi,  elektr    simlarida  

zo‗riqishning  yo‗l  qo‗yilmaydigan  darajada  ortib isitishi,  kontaktlari  yomon  bo‗lgan  joylarning  qizib  

ketishi  va ulardan uchqun chiqishi, bug‗ qozonlarining portlashi);   

         d) qishloq xo‗jaligi  mahsulotlarining  yoki  yonilg‗ini  saqlash qoidalariga rioya qilmaslik natijasida 

o‗z-o‗zidan yonib ketishi sabab bo‗ladi.  

Yonish  -    yonuvchi    moddaning    xavo    kislorodi    yoki    boshqa    oksidlovchi    modda  bilan  

oksidlanishining  tez  kechadigan  kimyoviy  reaksiyasi  bo‗lib,  bunda yorug‗lik va issiqlik ajraladi. 

 

Yong‗indan  xabar  bergichlar  yong‗inga  qarshi  kurashishda  eng  muhim  vositachi hisoblanadi.  

Xabar   bergich   tizimi    quyidagi    talablarni    bajarishi    kerak:  mahalliy    yong‗in    muxofazasiga   tez    va  

uzluksiz    xabar    berish,    elektr    yong‗indan  xabar  bergich  qo‗llanilganda  elektr  zanjirida  uzilish  ro‗y 

berganda qabul apparatiga   avtomatik tarzda xabar berish va boshqalar. Xabar berishni eng ishonchli turi 

elektr  tarmog‗i (tizimli)  hisoblanadi. elektr  yong‗indan  xabar  bergichlar  tizimi yong‗inni aniqlash va 

uning joyini xabar berish uchun belgilanadi.   

Obektimizda  yong‗in  xavfsizligi  bo‗yicha  mas‘ul  tayinlangan.  U  shu  binoning  yong‗in 

xavfsizligini ta‘minlash uchun mas‘ul hisoblanadi. Binoda ―yong‗inga qarshi qalqon‖ va o‗t o‗chirgichlar 

ko‗zga  ko‗rinadigan  joyga  joylashtirilgan,  shu  bilan  birgalikda  yong‗in  xavfsizligiga  doir  targ‗ibot  va 

tashviqot materiallari joylarga o‗rnatilib qo‗yilgan.