O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti t. R. Yuldashev, J. T. Nurmatov

Gidravlik  silindr  guruhini  ta‟mirlash.

 

Gidravlik 

silindr 

guruhini 

yemirilganligini  korroziya  va  erroziyaga  olib  keladigan  tortib  chiqariluvchi  mahsulot 

xususiyatlariga  qarab  aniqlanadi.  Biz  bilamizki,  korrozion  va  erozion  buzulishlar 

ishqalanishli yemirilishlardan sezilarli darajada yuqoridir. Silindr (ba‘zan uni klapanli 

korobka deb ham aytiladi)- porshen va klapanning klapan о‗rindiq sistemalari intensiv 

ravishda  ishdan  chiqadi.  Silindr-  porshen  sistemasidagi  nuqsonlarni  о‗lchash  va 

aniqlash tartibi bug‗latkichli silindr kabidir. Gidravlika mavjudligi ta‘mirlash ishlarini 

birmuncha osonlashtiradi, chunki dastgohga barcha silindrni о‗rnatish zarurati bо‗lmay 

qoladi. 

Vtulkalar,  porshenlar  va  porshenli  xalqalarni  о‗rnatilgan  chegaralarda 

otbrakovkalash

 xuddi bug‗latkichli silindr holatidagi kabidir.  

Almashinadigan  vtulkalarni  silindrga  sirpanuvchan  yoki  yuradigan  kiygizish 

uchinchi  klass  aniqligida  yoki  pressli  kiygizish  bо‗yicha  о‗rnatiladi.  Vtulkani  bosib 

о‗rnatish  va  uni  olib  tashlash  vintli  ajratgichda  amalga  oshiriladi.  Qobiq  va  vtulka 

orasidagi  zichlik  vtulka  о‗rtasida  siqilgan  qistirma  orqali  ta‘minlanadi.  Vtulkaning 

qobiqqa

  birikish  konstruksiyalari  turlicha,  lekin  barcha  holatlarda  ham  vtulkaning  ish 

vaqtida qimirlab ketmasligi kafolatlangan bо‗lishi kerak. Porshenli halqalar ayniqsa tez 

almashtiriladi, ular odatda sex ustaxonalarida tayyorlanadi. Ularni tayyorlashda yarim 

mahsulot zich chо‗yandan oldindan ishlov berilgan vtulkalar xizmat qiladi. 

---

 

220 

Klapanlar sistemalarining holati va ularni tо‗g‗ri rostlash nasos ishining sifatini 

belgilaydi,  shuning  uchun  bu  qismning  muntazam  ravishda  taftish  qilish  lozim.  Ishni 

klapanli  kameralarning  germetikligini  tekshirishdan  boshlanadi,  buning  uchun  ularga 

suv yoki kerosin quyib kо‗riladi. Quyilgan suyuqlikning kamayib qolishi yoki silindr 

yuzasida  paydo  bо‗lishidan  (ochiq  silindr  holatiga  kо‗rinishi  mumkin)  sistema 

germetik emasligi haqida xulosa qilinadi. 

Germetik  emasligining  sabablari  –  klapan  doskasidagi  darzlar,  klapan  doskasi 

uyasiga  klapan  о‗rindig‗ini  zichlanmay  kiygizilganligi,  uya  va  klapan  yuzalarining 

ishdan chiqishi bо‗lishi mumkin. 

Klapan doskasidagi kо‗z ilg‗amas darzlar yuqori temperaturali suyuqlikni tortib 

chiqarishda  kengayib  ketadi  va  klapan  sistemasi  ishini  buzadi.  Oddiy  quyish  bilan 

darzlarni aniqlash qiyin, shuning uchun klapan doskasi ustidan quruq qilib artiladi va 

bо‗r bilan surkaladi, ichki tomonini kerosin bilan hо‗llanadi. Bir muncha vaqt о‗tgach 

darzlar atrofida dog‗lar paydo bо‗ladi. 

Klapan о‗rindig‗ini kiygizish zichligining buzilishi (bosib о‗rnatilganda) yetarli 

darajada  tortilmaganlik  va  о‗tkazilish  yuzalarini  yemirilishi  natijasidir.  Klapan 

о‗rindig‗ini vtulka va klapan yordamida klapan qopqog‗ini chо‗zish yо‗li bilan bosib 

о‗rnatiladi  (7.5-rasm).  Ishdan  chiqqan  о‗rindiqni  vintli  ajratgichda  pressdan 

chiqariladi.