O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti biotexnologiya kafedrasi

Hujayra ichida kalsiy ionlari taqsimlanishini buzuvchi moddalar 

 

1. Mitoxondriyadan kalsiyni chiqaradi: 

- dinitrofenol  

- dinitrokrezol  

- xinonlar  

- perekislar  

- alloksan  

- temir  

- kadmiy

 

3. Plazmatik membranadan kalsiyning 

kirishini kuchaytiradi: 

 

- uglerod to„rtxloridi 

- dimetilnitrozamin  

- parasetamol  

- 2,3,7,8-tetraxlordibenzo-p-dioksin 

 

2. Endoplazmatik retikulumdan kalsiyni  

kalsiyni chiaradi: 

- uglerod to„rtxloridi  

- brombenzol  

- xinonlar  

- perekislar  

- aldegidlar

 

4. Hujayradan kalsiyni chiqishini 

(efflyuksini) buzadi: 

- sistamin  

- xinoni  

- perekisi  

- dikvat  

- vanadiy

 

 

Hujayra ichki kalsiy gomeostazining buzilishi quyidagi holatlarda namoyon 

bo‗ladi:  

-  biologik  membranalarning  shikastlanishi  natijasida,  ularning  ionlar  uchun 

o‗tkazuvchanligini ortishi;  

-  hujayra  bioenergetik  jarayonlarining  buzilishi,  makroergik  moddalar 

zahirasining tugashi;  

-  Сa

2+

  -kanallaridagi  oqsil  komplekslari  (reseptor  vazifasini  bajaruvchi) 

funksional holatining o‗zgarishi.  

Zaharli  ta‘sir  effektlari  umumiy  ta‘siri  shundak  iboratki,  umumiy  holatda 

barcha  hujayralarda  ularning  hujayra  skeleti  to‗liq  zararlanishi,  kalsiy 

barqarorlikning  yo‗qolishi  va  katabolik  fermentlar  (fosfolipaz,  proteaz, 

endonukleaz) ning boshqarilib bo‗lmas darajada faollanishi sodir bo‗ladi.  

---

 

37