Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа’lim vаzirligi p. M. Matyaqubova, sh. M. Mаshаripov, X. sh. Jabborov “fan va texnikada o’lchashlar noaniqligi”

3.6.1.2 – rasm. Tekis simmetrik taqsimot qonuni
bu yerda: a – interval yarim kengligi; а₊ - intervalni yuqori (maksimal) chegarsi; а_- - intervalni quyi (minimal) chegarasi;

1-variant.
Аgar kattalik toʼgʼrisidagi axborot intervalning chegaralari, yoki eng katta (yuqori va quyi) chegaralar, yoki kattalikning barcha qiymatlari yotgan interval koʼrinishida keltirilgan boʼlsa, unping taqsimlanish ehtimolligi toʼgʼri toʼrtburchak qonuni boʼyicha kechadi.

1. 
   misol. Maʼlumotnomada taʼkidlanishicha, “sof misning chiziqli kengayishning temperaturaviy koeffitsientining mumkin boʼlgan eng kichik qiymati , mumkin boʼlgan eng katta qiymati esa, ga teng”. Standart noaniqlikni aniqlang.
   

Hisoblash.
Yuqorida keltirilgan qoidalarga asosan, ushbu kirish maʼlumotlari tekis simmetrik taqsimot qonuniga boʼysunadi. Tabiiyki, tekis taqsimlanishning yarim kengligi a quyidagi qiymatga teng:

(3.6.1.2.)

Аniqlangan yarim kenglik a asosida B tur standart noaniqlikni (3.6.1.1) ifodaga asosan aniqlaymiz

(3.6.1.3.)

Javob: Sof misning chiziqli kengayishning temperaturaviy koeffitsientining yoʼl qoʼyilishi mumkin boʼlgan V tur standart noaniqligining qiymati ga tengdir.
Quyidagi qoidani esda saqlash muhim!
Аgarda sertifikatda (muvofiqlik sertifikati, qiyoslash sertifikati, kalibrlash sertifikati va x.k.) yoki boshqa texnik hujjatlarda yoʼl qoʼyiladigan xatolik chegarasi ishonchli ehtimollik koʼrsatilmasdan yoki baholash maksimal diapazon koʼrinishida berilsa va taqsimot shakli nomaʼlum boʼlsa ushbu boshlangʼich kirish maʼlumotlari tekis taqsimot qonuniga boʼysunadi deyish mumkin.
2-misol. CAS CUW-620HV modelidagi elektron laboratoriya tarozisining (3.6.1.3 - rasm) 500 g gacha massani oʼlchashdagi yoʼl qoʼyiladigan xatolik chegarasi qoʼllashda 0,01 g ekanligi ishlab chiqaruvchi tomonidan berilgan foydalanish boʼyicha qoʼllanmada berilgan . Tarozining standart noaniqligini B tur boʼyicha baholang.